Йорт аты
| Йорт аты | |
|---|---|
| Файл:Dülmen, Wildpferde -- 2020.jpg | |
| Тавыш чыгара | Q1742041? |
| Файл:0 A.D. Horse smooth.stl | |
| SEO_description | Домашняя лошадь — места обитания, экологическая ниша, классификация и значение — РУВИКИ: Интернет-энциклопедия |
| Сурәтләнә | Q2962928? |
| Походка | йөреш кызулыгы[d] |
 | |
| Файл:Mares-Prefer-the-Voices-of-Highly-Fertile-Stallions-pone.0118468.s001.oga | |
| Файл:20120616Domaene Mechtildshausen04.ogv | |
| Йөрәк тибеше ешлыгы | 38 ± 6[1] |
| Таксонның халык атамасы | caballu[2] |
| Халык саны | |
| Файл:Font Awesome 5 solid horse.svg | |
| Кайда өйрәнелә | Иппология |
| Объектның күренешләре өчен төркем | Q104595078? |
| Нәрсәнең чыганагы | лошадиный волос[d], ат ите[d], Q534853?, Q25381748?, Equine chorionic gonadotropin[d] и кобылье молоко[d] |
| SEO_title | Домашняя лошадь: ареал, рацион, размеры и вес — РУВИКИ |
 Йорт аты РУВИКИ.Медиада | |
Йорт аты (лат. Equus ferus caballus) — атлар ыругына керүче, кешеләр йөртү һәм йөк ташу, азык, чабыш өчен файдаланыла торган йорт хайваны, эре терлек. Ат кымызы һәм ат ите — сәламәтлек өчен иң файдалы ризыклар.
Кыргый атларның сакланып калган бердән-бер төре булып тора (Пржевальский атыннан тыш).
Йорт атлары, Антарктидадан тыш, барлык континентларда да таралган. Тарпаннарны беренче итеп төрки халыклар б.э.к. 7–8 гасырларда кулга ияләштерелгән дип уйланыла. Бу хәл Башкортстанның Дәүләкән районы территориясендә булган дип фаразлана.[4] Аурупада бозлык чоры тәмамлану белән кешеләр тарпаннарны кырып бетерәләр, анда атлар булмый. Шуңа күрә, мәсәлән рус һәм башка телләрдә ат лексикасында татар сүзләре күп: рус. лошадь, мерин, табун, каурый, буланый һ.б.
Атамалар
Яшь һәм җенескә карап ат атамалары:
- Айгыр — үсеп җиткән (4 яшьтән) печтерелмәгән иркәк ат.
- Алаша — печтерелгән иркәк ат.
- Бия — үсеп җиткән (4 яшьтән) теше ат.
- Байтал — яшь теше ат.
- Дүнән — 4 нче яшьтәге ат.
- Конан (конаҗын) — 3 нче яшьтәге ат.
- Тай — 2 нче яшьтәге ат.
- Колын — 1 яшькә кадәр ат.
Ат төрләре
- Олау атлары — авыр йөкләр ташый торган атлар (мәсәлән, совет олау аты).
- Җигем атлар — җигелә торган атлар (мәсәлән, беларус җигем аты).
- Юртак атлар — елдам юртаклауга тумыштан сәләте белән җиңел җигем атлар (мәсәлән, орлов юртагы).
- Менге атлар — менеп йөри торган атлар (мәсәлән, асыл менге ат).
- Йөк атлары — аркасында йөк йөртә торган атлар.
Ат токымнары
Дөньяда 200 артык ат токымнары бар.
- Асыл атлар — чабышкы атлар (ахалтәкә, гарәп, асыл менге)
- Юртаклар — узыш атлары (француз)
- «Ярым токымлы» алман атлары — спорт атлары (ганновер, ольденбург, тракенен)
- Җирле токымнар — эшкә ярый һәм ит-кымыз бирә торган атлар (монгол) һ.б.
Ахалтәкә аты
- Bashkir horse.JPG
Башкорт аты
- Belgian (horse).JPG
Брабансон
- Mare and Foal.jpg
Монгол аты
Искәрмәләр
- ↑ Physiologie du cheval
- ↑ http://www.sabencia.net/nomenclator.php
- ↑ Porter V., Alderson L., Hall S. J. G., Sponenberg D. P. Mason's World Encyclopedia of Livestock Breeds and Breeding (ингл.) — 6 — Centre for Agriculture and Biosciences International, 2016. — P. 421. — 1107 p. — ISBN 978-1-84593-466-8
- ↑ Матюшин Г. Н. Археологический словарь. — М.: Просвещение: АО «Учеб. лит.», 1996. — 304 с.: ил. ISBN 5-09-004958-0.
Чыганак
- Татар теленең аңлатмалы сүзлеге (өч томда). — Казан, 1977.