Арзамас

Арзамас
	шәһәр (1719 елдан)
Арзамас
Байрак	Герб
	55°23′00″ с. ш. 43°48′00″ в. д.GЯO
Ил	Россия;
Район	Арзамас
Башлык	Парусова, Татьяна Юрьевна[d]
Тарих һәм география
Нигез салына	1578
Беренче телгә алыну	1552
Мәйдан	42 ± 1 км²;
Мәркәз биеклеге	150 ± 1 метр
Сәгать кушагы	UTC+03:00
Халык саны
Халык саны	▲104 908 чел. (2021);
Санлы идентификатор
Телефон коды	83147
Почта индекслары	607220–607233
	[http://arzamas.org]
	Арзамас

Арзамас (рус. Арзамас) — Россия шәһәре, Түбән Новгород өлкәсенең халык саны буенча өченче шәһәр. Арзамас районының административ үзәге.

Халык саны — 106 367 кеше (2010).^[3]

География

Шәһәр Тёша елгасында, Түбән Новгороддан 117 километр көньяграк урнашкан. Тимер һәм автомобил юллар төене.

Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Арзамас климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Абсолют максимум, °C	8,6	8,3	17,5	28,9	33,2	34,7	38,2	37,3	32,3	24,0	14,5	9,6	38,2
Уртача максимум, °C	−4	−3,7	2,6	11,3	18,6	22,0	24,3	21,9	15,7	8,7	0,9	−3	9,6
Уртача температура, °C	−6,5	−6,7	−1	6,7	13,2	17,0	19,2	17,0	11,3	5,6	−1,2	−5,2	5,8
Уртача минимум, °C	−9,1	−9,8	−4,4	2,2	7,7	12,1	14,4	12,5	7,4	2,7	−3,3	−7,6	2,1
Абсолют минимум, °C	−42,2	−38,2	−32,4	−21	−7,5	−2,3	1,3	−1,2	−8,5	−20,3	−32,8	−38,8	−42,2
Явым-төшем нормасы, мм	52	41	35	37	49	80	85	82	68	71	55	52	707
Чыганак: World Weather

Тарих

Иске Арзамас

Рәсми нигезләнү датасы 1578 ел дип санала.

1669—1671 елларда — Степан Разин җитәкчелегендәге крестьян сугышы үзәкләреннән берсе. 1719 елдан шәһәр. 1708—1714 һәм 1717—1719 елларда — Казан губернасы составында, 1719 елдан — Түбән Новгород губернасы составында Арзамас провинциясе үзәге. (1796 елдан — губернасының) өяз шәһәре.

1856 елда биредә 35 чиркәү, 1289 йорт һәм 186 лавка (кибет) булган.

1929 елдан Арзамас районы үзәге булып тора; 1954—1957 елларда — Арзамас өлкәсе үзәге.

1978 елда Хөрмәт Билгесе ордены белән бүләкләнгән.

Халык

1840^[4]	1859^[5]	1897^[6]	1913^[7]	1926^[8]	1931^[7]	1939^[8]	1959^[9]	1970^[10]	1979^[11]	1989^[12]	2002^[13]	2010^[3]
9 309	11 614	10 592	~18 900	18 535	~21 800	24 784	41 518	67 459	93 251	108 951	109 432	106 367

Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Милләт	2002^[14]	2010^[15]
руслар	98,0%	98,1%

Икътисад

Машиналар төзү — двигательләрне, коммунального хуҗалыгы өчен җиһазларны җитештерү, һ.б. Җиңел һәм азык-төлек сәнәгатьләренең ширкәтләре.

Югары уку йортлары

Арзамас дәүләт педагогик училищесы
Н.И. Лобачевский ис. Түбән Новгород дәүләт университетының филиалы
Түбән Новгород дәүләт техника университетының филиалы
Россия кооперация университетының филиалы
Заманча һуманитар акдемиясенең филиалы, һ. б.

Галерея

Изге Никола кәшишханәсе
Arzamas 17 (7823675390).jpg
Дом Вавина.JPG

«Вавин йорты»
Воскресение соборы
Шәһәр думасы бинасы

Танылган шәхесләр

Михаил Коринфский — архитектор.

Искәрмәләр

[_76ee372d0e34d53e-1] ОКТМО. 185/2016. Приволжский ФО

[_15bd2465f028e4c3-2] ttps://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx

[gks.ru-3] ¹ ² архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2014-02-09

[4] Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840

[5] Түбән Новгород губернасы торак урыннар исемлеге, 1863

[6] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=880

[autogenerated1-7] ¹ ² http://www.mojgorod.ru/nizhegor_obl/nnovgorod/index.html

[pop-stat-8] ¹ ² http://pop-stat.mashke.org/russia-cities.htm

[9] 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[10] 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[11] 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[12] 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[13] 2002 елгы Бөтенрусия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[14] 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2014-02-09

[15] 2010 ел сан алу базасы, archived from the original on 2018-03-27, retrieved 2014-02-09

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]