Татарстан Республикасының Фән һәм техника өлкәсендәге дәүләт бүләге

РУВИКИ — интернет-энциклопедия мәгълүматы
Тикшерелгән мәкалә
Татарстан Республикасының Фән һәм техника өлкәсендәге дәүләт бүләге
Дәүләт
Бүләк ияләре өчен төркем Төркем:Татарстан Республикасының Фән һәм техника өлкәсендәге дәүләт бүләге лауреатлары
Сурәт
Нигезләнү датасы 16 апрель 1993
SEO_description Государственная премия Республики Татарстан в области науки и техники — история и статус, страна и тип, основания и количество награждённых: подробная информация о медалях, орденах, премиях в интернет-энциклопедии РУВИКИ
Бүләкләүче Татарстан Республикасы Рәисе
SEO_title Государственная премия Республики Татарстан в области науки и техники — история награды, дата учреждения, основания для награждения
Логотип РУВИКИ.Медиа Татарстан Республикасының Фән һәм техника өлкәсендәге дәүләт бүләге РУВИКИ.Медиада

Татарстан Республикасының Фән һәм техника өлкәсендәге дәүләт бүләге (рус. Государственная премия Республики Татарстан в области науки и техники) — 1993 елның 16 апрелендә гамәлгә кертелә. Татарстан Республикасы Рәисе тарафыннан аерым затларга яисә авторлар коллективына фән һәм техника өлкәсендәге казанышлары, ачышлары өчен бирелә.

Премия турында нигезләмә

Татарстан Республикасы Фән һәм техника өлкәсендәге дәүләт бүләге Татарстан Республикасы Президентының 1993 елның 16 апреле Указы белән гамәлгә кертелә[1][2]. Премия турындагы нигезләмә буенча ул бирелә[3][4]:

  • гуманитар, табигыять һәм техник фәннәрне үстерүгә зур өлеш керткән, илебезнең һәм дөньяның алдынгы казанышлары дәрәҗәсенә туры килгән һәм Татарстан Республикасының социаль-икътисади үсешенә, рухи алгарышына ярдәм иткән өчен;
  • үз күрсәткечләре буенча дөньядагы иң яхшы аналоглар дәрәҗәсендә булган яңа ресурсларны саклый торган һәм экологик чиста технологияләр һәм техника, прогрессив материаллар, машиналар һәм механизмнар эшләгән һәм гамәлгә керткән өчен;
  • фән һәм техника казанышларын киң кулланышка кертү нигезендә алынган һәм югары хезмәт җитештерүчәнлеген тәэмин итә торган һәм продукциянең сыйфатлы яңа төрләрен булдыруда күренекле җитештерү нәтиҗәләре өчен.

Дәүләт бүләгенә кандидатларны тәкъдим итү һәм эшләрне тапшыру Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе, аның бүлекләре һәм институтлары, Россия Фәннәр академиясенең Казан фәнни үзәге һәм аның институтлары, башка фәнни оешмалар һәм учреждениеләр, югары уку йортлары, Татарстан министрлыклары һәм ведомстволары, шәһәрләрнең һәм муниципаль районнарның башкарма хакимияте органнары, берләшмәләр һәм предприятиеләр тарафыннан башкарыла[5][6]. Премияләр тапшыру эше функцияләрен Тататарстан Республикасы Фәннәр академиясе башкара[7][8], шулай ук бүләкләнүчеләр реестрын алып бара[9]. Бүләк Татарстан Республикасы Рәисе тарафыннан комиссия тәкъдиме буенча бирелә[10]. Премия бирү турында Указ Рәиснең рәсми сайтында һәм массакүләм мәгълүмат чараларында урнаштырыла[11].

Башта «Татарстан Республикасында минималь хезмәт хакының илле тапкыр күләмендә» 8 бүләк билгеләнә[12]. 2000 елда премиянең суммасы минималь хезмәт хакының йөз тапкыр күләмендә[13], 2005 елда 200 мең сум[14], 2008 елда 300 мең сум[15], 2014 елда 500 мең сум[16] була. 2017 елда премияләр саны 5 кала, әмма шул ук вакытта һәркайсының күләме 800 мең сумга кадәр арта[17]. 2023 елның 11 июнендә Татарстан Республикасы Фән һәм техника өлкәсендәге дәүләт бүләгенең максималь күләме миллион сумга кадәр арттырыла[18].

Беренче указда бүләк бер бирелгәннән соң янәдән биш елдан соң гына тапшырыла дип языла[12], 2001 елда «кабат бирелми» дигән төзәтмә кертелә[19], 2017 елдан беренче указ кире кайтарыла[17]. Премия номинантка вафатыннан соң бирелергә рөхсәт ителә. Бу очракта диплом, күкрәк билгесе һәм таныклык бүләкләнүченең туганнарына, акчалата бүләк мирас буенча тапшырыла[17].

Түләү Татарстан Республикасы бюджеты акчаларыннан башкарыла[6]. Премия авторлар коллективларына бирелгән очракта, акчалата бүләк коллективның барлык әгъзалар арасында тигез бүленә[5].

Премия лауреатының Мактау билгесе

Мактау билгесенең тышкы күренеше

Бүләкне алучыларга «Татарстан Республикасының Фән һәм техника өлкәсендәге дәүләт бүләге» исеме бирелә. Аларга диплом, күкрәк билгесе һәм таныклык тапшырыла[6][5].

Күкрәк билгесенең тышкы күренеше 1994 елның 20 июнендә Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты тарафыннан билгеләнә. Әлеге карар нигезендә, мактау билгесе 35 мм диаметрлы түгәрәк рәвешендәге медальдән гыйбарәт була. Бүләкнең үзәгендә «ТАТАРСТАН» сүзе, рельефлы тарала торган алтын нурлар фонында Татарстан картасының сурәте. Медальнең өске өлешендә «ФӘН-ТЕХНИКА», аскы өлешендә «НАУКА-ТЕХНИКА»; өске өлештәге медальләр реверсында өч юлга — «ДӘҮЛӘТ ПРЕМИЯСЕ ЛАУРЕАТЫ», бераз түбәнрәк — «ЛАУРЕАТ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ПРЕМИИ» дип языла. Түбәндәрәк «№» тамгасы урнаштырыла, аның уң ягында — медаль номеры. Мактау билгесе элмәк һәм озынча түгәрәк боҗра ярдәмендә дәфнә ботагы рельефлы рәсеме белән турыпочмаклы кысага (26 мм га 11 мм) беркетелә. Кысаның арткы ягында билгене киемгә беркетеп куяр өчен эләктергеч урнаштырыла. Премия лауреатының Мактау билгесе күкрәкнең уң ягында башка дәүләт бүләкләреннән югарырак беркетелә[6][5].

Премия лауреаты дипломы

Дипломның тышкы күренеше 180х240 миллиметр зурлыктагы чия төсендәге папканы тәшкил итә, кызыл форзацлы һәм ак тасма белән. Папканың алгы ягында алтын хәрефләр белән «ДИПЛОМ» сүзе басыла. Түбәндәрәк Татарстан Республикасы Дәүләт гербы урнаша. Дипломның эчендә 170x230 миллиметр зурлыктагы 8 бит куела. Беренче биттә, кәгазь битенең өске кырыеннан 20 миллиметр түбәндәрәк 40 миллиметр зурлыкта, алтын төс белән Татарстан Республикасы Дәүләт гербы сурәте урнаша. Дәүләт гербы сурәте астында дүрт юлга кара төстәге хәрефләр белән түбәндәге текст басыла: «ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ФӘН ҺӘМ ТЕХНИКА ӨЛКӘСЕНДӘГЕ ДӘҮЛӘТ ПРЕМИЯСЕ ЛАУРЕАТЫ ДИПЛОМЫ»[20].

Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетының 2023 елның 1 июнендәге 674 номерлы карары нигезендә лауреат дипломының яңа төре кабул ителә. Диплом тулы төстәге ике биттән (170x230 миллиметр размерлы), фоны — ачык зәңгәр градиенттан гыйбарәт, рус һәм татар телләрендә. Битнең өске өлешендә уртада, алтын төстә, 40 миллиметр зурлыкта Татарстан Республикасы Дәүләт гербы басыла.

Татарстан Республикасының Фән һәм техника өлкәсендәге дәүләт бүләге лауреаты дипломына шәхси номер һәм Татарстан Республикасы Рәисе каршындагы Татарстан Республикасы Фән һәм техника өлкәсендә дәүләт премияләре комиссиясе рәисенең имзасы куела.

Премия бер затка яки авторлар коллективына бирелүгә бәйле, диплом текстының ике вариантының берсе кулланыла. Беренче очракта дипломда Татарстан Республикасы Рәисенең тиешле Указы тексты китерелә. Икенчесендә — шулай ук Указ тексты бирелә һәм «Бу диплом ... (лауреатның фамилиясе, исеме, әтисенең исеме) бирелә» дигән текст языла.

Премия лауреатлары

Беренче тапкыр Дәүләт бүләге 1994 елда бирелә. 45 кеше лауреат була; 8 эш билгеләнә[21]. Премияләр 1994 елның 29 декабрендә тапшырыла[22].

2023 елның 1 гыйнварына премиягә 1057 кеше лаек була[23][24][2].

Искәрмәләр

  1. ↑ Указ Президента Республики Татарстан от 16 апреля 1993 года № УП-206 «Об учреждении Государственных премий Республики Татарстан в области науки и техники» (с поправками). Президент Республики Татарстан (16 апрель 1993). Дата обращения: 8 апрель 2021. Архивировано 5 февраль 2021 года.
  2. ↑ 2,0 2,1 Долгов Е. Б. Государственная премия Республики Татарстан в области науки и техники. Татарская энциклопедия. Дата обращения: 8 апрель 2021. Архивировано 11 апрель 2021 года.
  3. ↑ Пять ежегодных Государственных премий Республики Татарстан в области науки и техники. Президент Республики Татарстан. Дата обращения: 8 апрель 2021. Архивировано 1 сентябрь 2020 года.
  4. ↑ Положение о Государственных премиях Республики Татарстан в области науки и техники. Академия наук Республики Татарстан. Дата обращения: 8 апрель 2021. Архивировано 3 март 2022 года.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Указ Президента Республики Татарстан от 16 апреля 1993 года № УП-206 «Об учреждении Государственных премий Республики Татарстан в области науки и техники» (с изменениями на 27 ноября 2018 г.). Президент Республики Татарстан (16 апрель 1993). Дата обращения: 8 апрель 2021.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Положение о Государственных премиях Республики Татарстан в области науки и техники. Академия наук Республики Татарстан. Дата обращения: 8 апрель 2021. Архивировано 3 март 2022 года.
  7. Wayback Machine
  8. ↑ Указ Президента Республики Татарстан от 12 января 2007 года № УП-4 «О Стратегии развития научной и инновационной сферы Республики Татарстан» (с изменениями на 15 февраля 2010 г.). Президент Республики Татарстан (12 гыйнвар 2007). Дата обращения: 8 апрель 2021. Архивировано 7 апрель 2019 года.
  9. ↑ В Казани создан уникальный архив лауреатов Госпремии РТ. Татар-информ?! (12 ноябрь 2010). Дата обращения: 8 апрель 2021.
  10. ↑ Салахов, Сабирзянов, 2015
  11. ↑ Указ Президента Республики Татарстан от 27 ноября 2018 года № УП-806 «О внесении изменения в Положение о Государственных премиях Республики Татарстан в области науки и техники». Президент Республики Татарстан (27 ноябрь 2018). Дата обращения: 8 апрель 2021.
  12. ↑ 12,0 12,1 Указ Президента Республики Татарстан от 16 апреля 1993 года № УП-206 «Об учреждении Государственных премий Республики Татарстан в области науки и техники». Президент Республики Татарстан (16 апрель 1993). Дата обращения: 8 апрель 2021.
  13. ↑ Указ Президента Республики Татарстан от 13 декабря 2000 года № УП-979 «О внесении изменений в Указ Президента Республики Татарстан „Об учреждении Государственных премий Республики Татарстан в областинауки и техники“ и в Положение о Государственных премиях Республики Татарстан в области науки и техники». Президент Республики Татарстан (13 декабрь 2000). Дата обращения: 8 апрель 2021.
  14. ↑ Указ Президента Республики Татарстан от 24 декабря 2005 года № УП-514 «О внесении изменений в Указ Президента Республики Татарстан „Об учреждении Государственных премий Республики Татарстан в области науки и техники“». Президент Республики Татарстан (24 декабрь 2005). Дата обращения: 8 апрель 2021.
  15. ↑ Указ Президента Республики Татарстан от 20 марта 2008 года № УП-120 «О внесении изменений в Указ Президента Республики Татарстан „Об учреждении Государственных премий Республики Татарстан в области науки и техники“». Президент Республики Татарстан (20 март 2008). Дата обращения: 8 апрель 2021.
  16. ↑ Указ Президента Республики Татарстан от 9 декабря 2014 года № УП-1120 «О внесении изменений в Указ Президента Республики Татарстан „Об учреждении Государственных премий Республики Татарстан в области науки и техники“». Президент Республики Татарстан (9 декабрь 2014). Дата обращения: 8 апрель 2021.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Указ Президента Республики Татарстан от 1 февраля 2017 года № УП-88 «О внесении изменений в Указ Президента Республики Татарстан „Об учреждении Государственных премий Республики Татарстан в области науки и техники“». Президент Республики Татарстан (1 февраль 2017). Дата обращения: 8 апрель 2021.
  18. ↑ Указ Раиса Республики Татарстан от 11.07.2023 № 484 "О внесении изменений в отдельные указы Президента Республики Татарстан". Официальное опубликование правовых актов (14 июль 2023).
  19. ↑ Указ Президента Республики Татарстан от 6 апреля 2001 года № УП-265 «О внесении изменений в Положение о Государственных премиях Республики Татарстан в области науки и техники». Президент Республики Татарстан (6 апрель 2001). Дата обращения: 8 апрель 2021.
  20. ↑ Постановление Кабинета Министров Республики Татарстан от 20 июня 1994 года № 284 «Об утверждении описаний Почетного знака и Диплома лауреата Государственной премии Республики Татарстан в области науки и техники» (с изменениями на 22 ноября 1999 г.). Кабинет министров Республики Татарстан (20 июнь 1994). Дата обращения: 8 апрель 2021.
  21. ↑ Лауреаты Государственных премий Республики Татарстан в области науки и техники 1994 года. Академия наук Республики Татарстан.
  22. ↑ С думой о будущем. Государственный cоветник Республики Татарстан (1 гыйнвар 1995).
  23. ↑ Лауреаты Госпремии РТ в области науки и техники. Академия наук Республики Татарстан.
  24. ↑ Шайдуллин Р. В., Айнутдинова Л. М. и др. Татарстану — 100 лет: иллюстрированные энциклопедические очерки. — Казань: Институт татарской энциклопедии и регионоведения АН РТ, 2019. — С. 116. — 599 с. — ISBN 9785902375456.

Сылтамалар

Чыганак — https://tt.ruwiki.ru/w/index.php?title=Татарстан_Республикасының_Фән_һәм_техника_өлкәсендәге_дәүләт_бүләге&oldid=9116869