Виктор Соболев

РУВИКИ — интернет-энциклопедия мәгълүматы
Виктор Соболев
Туган көне 20 август (2 сентябрь) 1915
Туган
Вафат көне 7 гыйнвар 1999(1999-01-07) (83 яшь)
Вафат булган җире
Ил
Эшчәнлеге физик, йолдызбелгеч, астрофизик, тарихчы, университет профессоры
Бүләк һәм премияләр
Социалистик Хезмәт Герое
Ленин ордены Хезмәт Кызыл Байрак ордены
РУВИКИ проектының татар бүлегендә Соболев фамилияле башка кешеләр дә бар.

Виктор Викторович Соболев (1915 елның 20 августы (2 сентябре), Петроград, Россия империясе — 1915 елның 7 гыйнвары, Санкт-Петербург, Россия Федерациясе) — Россия һәм совет астрономы, астрофизик, Ленинград астрофизика мәктәбенә нигез салучы, ССРБ Фәннәр академиясе академигы (1981) (ССРБ Фәннәр академиясе әгъза-корреспонденты (1958 елдан башлап[2]). Социалистик Хезмәт Герое (1985).

Тормыш юлы

Виктор Соболев Петроградта туган. Балачакта әти-әнисе белән Кострома губернасында яши. Әти-әнисе крестьян хуҗалыгын алып барган. Соңрак гаилә Петроградка кайта.

1933—1938 елларда Виктор Соболев Ленинград дәүләт университетының математика-механика факультетында укый. Профессор В. А. Амбарцумян йогынтысында теоретик астрофизика белән шөгыльләнә. 1938 елда В. А. Амбарцумянга аспирантурага укырга керә.

1941 елда ЛДУда педагогик эшен башлый.

Виктор Соболев сугыш елларын Алабугада үткәрә, анда университетның кайбер бүлекчәләре эвакуацияләнә. Монда ул В. А. Фок, В. И. Смирнов, В. А. Амбарцумян һәм башкалар белән бергә фундаменталь фән проблемалары, шулай ук гамәли оборона, аерым алганда, светомаскировка белән бәйле булган мәсьәләләрен хәл итү өстендә эшли[3].

1946 елда Виктор Соболев хәрәкәтләнүче мохиттә сызыклар барлыкка килү теориясенә багышланган докторлык диссертациясен яклый. Диссертация нигезендә нәшер ителгән «Хәрәкәт итүче йолдызларның тышчалары» монографиясе (1947 ел) 1960 елда инглиз теленә тәрҗемә ителә[4].

1948 елда, профессор буларак, В. В. Соболев астрофизика кафедрасы мөдире була. Соболев бу вазыйфада 40 елдан артык, 1989 елга кадәр эшли, гомеренең ахырына кадәр ул университетның астрономия бүлеге профессоры булып кала.

1956 елда В. В. Соболевның «Йолдызлар һәм планеталар атмосферасында нурлы энергия күчерү» икенче монографиясе чыга.

Виктор Соболев 1999 елның 7 гыйнварында вафат була. Ленинград өлкәсендә Комарово бистәсенең мемориаль зиратында җирләнгән[5].

Фәнни эшчәнлек

Виктор Соболевның төп хезмәтләре астрофизик мохиттә нурланышны күчерү теориясенә һәм газ томанлыклары физикасына һәм йолдызларның тышкы катламнарына карый. Тарала торган мохитләрдә спектраль сызыкларның барлыкка килү теориясен шактый камилләштерә — сызыклы йолдызлар спектрларының хәзерге теориясе нигезе булган «ешлыклар буенча тулы бүленеш»нең якынаюын кертә.

Бүләкләр

Искәрмәләр

  1. ↑ Соболев Виктор Викторович // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ Большая советская энциклопедия (3- изд.). Т. 24. Кн. 1. М: Советская энциклопедия, 1978
  3. ↑ Звёздный путь академика Соболева // Санкт-Петербургский университет, №5 (3501), март 8, 1999. С.12
  4. В. В. Иванов. Памяти В. В. Соболева
  5. ↑ Могила В. В. Соболева на Мемориальном кладбище посёлка Комарово. Архивировано из оригинала 28 март 2014 года.

Басмалар

  • Соболев В. В. Движущиеся оболочки звезд. Л.: Издательство ЛГУ, 1947. 113 с.
  • Соболев В. В. Перенос лучистой энергии в атмосферах звезд и планет. М., Гостехиздат, 1956. 391 с.
  • Соболев В. В. Рассеяние света в атмосферах планет., М., Физматгиз, 1972. 325 с.
  • Соболев В. В. Курс теоретической астрофизики. М., Физматгиз, 1967. 528 с.

Әдәбият

  • Труды Астрономической обсерватории ЛГУ. 1941, т. 12.
  • Звёздный путь академика Соболева // Санкт-Петербургский университет, № 5 (3501), март 8, 1999.
  • Академик Соболев В. В. (1915—1999). Жизнь и деятельность. Сборник статей. СПб., 2000.

Сылтамалар

Чыганак — https://tt.ruwiki.ru/w/index.php?title=Виктор_Соболев&oldid=9016467