Хантлар

Хантлар
Хантлар
гомуми сан	31 500 чел.;
яшәү җире	Россия Федерациясе: 30 943 (2010), 28 678 (2002) ; Төмән өлкәсе:; 29 277 (2010 г.), 26 694 (2002 г.) Хант-Манси автоном округы:; 19 068 (2010), 17 128 (2002); Ямал-Ненец автоном округы:; 9 489 (2010), 8 760 (2002); ХМАО һәм ЯНАОсыз Төмән өлкәсе:; 720 (2010), 806 (2002); ;
Теле	ханты теле, рус теле
Дине	шаманлык, православие
Бүтән халыкка керүе	угырлар
Кардәш халыклары:	манси, маҗарлар
	Хантлар РУВИКИ.Медиада

Ха́нтлар (үзатамалары — ханти, хандэ, кантэк, иске рус телендә остяклар) — Көнбатыш Себернең төньягында, нигездә Ханты-Манси автоном округында яшәүче аз санлы җирле халык. Ханти атамасы кешеләр буларак тәрҗемә ителә.

Саннары һәм яшәү җирләре

Хантлар арасында өч этнографик төркем аерып чыгарыла: төньяк, көньяк һәм көнчыгыш, көньяк (Иртыш буе) хантлары рус һәм татар халыклары белән нык катыш^[3]. Рус телендәге тарихи остяк атамасының татар сүзе хант (башкорт) белән бәйләнеше бар дип санала.

2002 елгы халык санын алу буенча Россиядәге хантлар саны 28 678 кеше тәшкил итә, шулардан 59,7% Ханты-Манси автоном округында яши торган була, 30,5% - Ямал-Ненец автоном округында, 3,0% — Тум өлкәсендә, 3,0% — ХМАО белән ЯНАОларын исәпкә алмыйча Төмән өлкәсендә, 0,3 % — Коми Республикасында.

2010 елгы халык санын алу буенча хантларның саны 30 943 га кадәр үсә, шуларның 61,6% Ханты-Манси автоном округында, 30,7% — Ямал-Ненец автоном округында, 2,3% — ХМАО белән ЯНАОларын исәпкә алмыйча Төмән өлкәсендә, 2,3% — Тум өлкәсендә, 1,4% — Новосибирск өлкәсендә яши торган була.

Тарих

Когалымда «Болан көтүчесе» бәйрәмен котлау, 2010 ел

Хантларның бабалары көньяктан Обь елгасының аскы агымына күченеп киләләр һәм бүгенге Ханты-Манси автоном округын һәм Ямал-Ненец автоном округының көньяк районнарында урнашалар, I меңьеллыкның азагыннан аборигеннарның һәм күчеп килгән угор кабиләләренең кушылуы нәтиҗәсендә бүгенге хантларның этногенезы башлана^[4].

Хантлар үзләрен нигездә яшәгән елгалары белән бәйлиләр, мәсәлән Kondikhou ï = «Конды кешеләре», As-jah = «Обь халкы». Самоедлар (ненецлар, энцлар, нганасаннар һәм селькупларның гомуми атамасы) аларны яран яки ярган дип атап йөрткәннәр.

Гадәти шөгыльләре - балык тоту, ау һәм боланчылык. Гадәти диннәре - шаманизм һәм православие (XVIII гасырдан).

Телләре

Мәдәният

Сылтамалар

↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ 2010 елгы Бөтенроссия халык санын алу, archived from the original on 2016-06-05, retrieved 2014-07-04
↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ 2002 елгы Бөтенроссия халык санын алу (неопр.) . Мөрәҗәгать итү датасы: 24 декабрь 2009. Архивировано 21 август 2011 года.
↑ Ханты (неопр.) . БСЭ. Мөрәҗәгать итү датасы: 4 июль 2014. Архивировано 27 август 2011 года.
↑ Владимир Вольфович Богуславский Славян энциклопедиясе, 2 томда

[пер.2010-1] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ 2010 елгы Бөтенроссия халык санын алу, archived from the original on 2016-06-05, retrieved 2014-07-04

[perepis-2] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ 2002 елгы Бөтенроссия халык санын алу (неопр.) . Мөрәҗәгать итү датасы: 24 декабрь 2009. Архивировано 21 август 2011 года.

[3] Ханты (неопр.) . БСЭ. Мөрәҗәгать итү датасы: 4 июль 2014. Архивировано 27 август 2011 года.

[Славянская_энциклопедия-4] Владимир Вольфович Богуславский Славян энциклопедиясе, 2 томда

[1]

[2]

[3]

[4]