Яулытора

РУВИКИ — интернет-энциклопедия мәгълүматы
1782
Яулытора
Gorskii 04661u.jpg
Байрак Герб
Байрак Герб
56°39′ с. ш. 66°18′ в. д.GЯO
Ил
Район Яулытора районы
Тарих һәм география
Нигез салына 1659
Мәйдан
  • 51,91 км²
Мәркәз биеклеге 60 метр
Сәгать кушагы UTC+05:00
Халык саны
Халык саны
Санлы идентификатор
Телефон коды 34535
Почта индекслары 627010

[http://yalutorovsk.admtyumen.ru/]
Показать/скрыть карты
Яулытора на карте
Яулытора
Яулытора

Яулытора, Ялутор (рус. Ялуторовск) — Төмән өлкәсендәге кече шәһәр, Яулытора районының административ үзәге.

Халык саны — 36 949 кеше (2010).[2]

География

Ялутор Тубыл елгасы өстендә, Төмәннән 78 километр көньяк-көнчыгыштарак урнашкан. ЕкатеринбургОмск тимер юлында станция.

Сәгать поясы

Екатеринбург вакыты

Яулытора Екатеринбург вакыты (Yekaterinburg Time Zone, YEKT) сәгать поясында урнашкан. UTC белән аермасы +5:00 сәгать тәшкил итә. Мәскәү вакыты белән аермасы +2 сәгатьне тәшкил итә һәм Россиядә MSK+2 итеп күрсәтелә.

Тарих

Ялутор бистәсе 1659 елда Яулы-Тура татар шәһәрлеге урынында нигезләнә. 1719 елдан — Себер губернасы Тубыл провинциясенең Ялутор дистрикты үзәге.

Ялутор өязе үзәге була.

XIX гасырда шәһәрдә сөргенгә сөрелгән декабристлар яшәгәннәр.

1912 елда Яулыторага беренче поезд килә.

Төмән губернасы составында, 1923 елданЯулытора районы үзәге.

Об-Иртыш өлкәсе составында, 19341944 елларда — Омск өлкәсе составында, 1944 елданТөмән өлкәсе составында.

Халык

1840[3] 1856[4] 1897[5] 1913[4] 1926[4] 1931[4] 1939[4] 1959[6] 1970[7] 1979[8] 1989[9] 2002[10] 2010[2]
2 805 ~3 300 3 330 ~6 100 ~5 700 ~6 200 ~13 600 20 188 25 426 32 914 36 841 36 088 36 949

Милли состав

Милләт 2002[11] 2010[12]
руслар 88,6% 88,7%
татарлар 6,6% 6,5%
украиннар 1,1% 1,0%

Икътисад

«Ялуторовскмолоко» сөт-консервлар комбинаты, ит комбинаты, тегү фабрикасы. Тимер-бетон әйберләр, такта яру һәм авыл хуҗалыгы машиналарын ремонтлау заводы.

Югары уку йортлары

  • Төмән дәүләт нефть һәм газ университетының филиалы.

Татар матбугаты

1931—1935 елларда шәһәрдә татар телле «Kymək xuçalьq» («Күмәк хуҗалык») гәҗите нәшер ителгән.

Тышкы сылтамалар

Искәрмәләр

  1. https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
  2. 2,0 2,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-11-24 
  3. Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 http://www.mojgorod.ru/tjumensk_obl/jalutorovsk/
  5. http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=735
  6. 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  7. 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  8. 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  9. 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  10. 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  11. 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2014-01-27 
  12. 2010 ел сан алу базасы, archived from the original on 2018-03-27, retrieved 2014-01-27