Пегас йолдызлыгы

Пегас
сурәтне зурайтырга өчен чиртегез
Латинча исем	Pegasus (иял. к.: Pegasi)
Кыскартма	Peg
Нигез	канатлы ат Пегас
Туры калкулык	21^сәг 03^мин тан 0^сәг 08^мин кача
Авышлык	+1° 45′ тан +36° кача
Мәйдан	1121 кв. градус (7 урын)
Иң якты йолдызлар (зурлык < 3^m)	Әнеф (ε) — 2,38^m Сагыйд (β) — 2,3–2,7^m Мәркәб (α) — 2,49^m Әлҗәнеб (γ) — 2,83^m Мәтарь (η) — 2,93^m
Метеор агымнары	Пегасилар
Янәшә йолдызлыклар	Андромеда Кәлтә Аккош Төлке Дельфин Кече Ат Дәлү Хут
Йолдызлык +90° тан −54° кача киңлекләрендә күренә. Русия территориясендә иң яхшы күренүчәнлек вакыты — август–сентябрь.

Пега́с йолдызлыгы (шулай ук Тулпар йолдызлыгы; квадрат градус мәйданны иңләп тора һәм гади күз белән күренә торган 166 йолдызны эченә ала. Иң яхшы күренүчәнлек шартлары август–сентябрь айларында.

Йолдызлар

Пегас йолдызлыгының иң якты йолдызлары — үзгәрмә йолдыз булып тора, аның ялтыравы +2,3^m тән до +2,7^m гә кадәр билгеле периодсыз үзгәрә.

Пегас δ

Халыкара Астрономия Берләшмәсенең катгый карары буенча ул Андромедага керә. Хәзер исә Пегаста δ йолдызы юк.

Зур дүртпочмак астеризмы

Сагыйд (β), Мәркәб (α), Әлҗәнеб (γ) һәм Әлфәрәс (Андромеда α) йолдызлары Зур дүртпочмак астеризмына керәләр.

Тарих һәм исемнәр

Борынгы греклар карашлары буенча Пегас — ул Горгона Медуза каныннан барлыкка килгән канатлы ат. Персей аңа атланып Андромеданы коткарды. Әл-Бируни үзенең 1030 елда тәмамланган «Мәсгуд канунында» птолемейныкы бор. грек. ίππος («ат») исемене гарәп теленә Фәрәселзөлҗәнах (гарәп. الفرس الذوالجناح‎ әл-фәрәс әл-ҙөлҗәнах — «канатлы ат»^[1]) исеме белән тәрҗемә иткән^[2]. Хәзер исә гарәпләр йолдызлыкны Фәрәселгыйзам (гарәп. الفرس الأعظم‎ әл-фәрәс әл-‘изәм — «олы ат»^[3]) дип атыйлар.

Искәрмәләр

↑ Фәрәс — ат (хайван); зөлҗәнах — канат иясе, оча ала торган, канатлы. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге.
↑ Звездный каталог ал-Бируни с приложением каталогов Хайама и ат-Туси // Историко-астрономические исследования. Вып. VIII. — М.: Физматгиз, 1962. — С. 180–181.
↑ Гыйзам — олылык, бөеклек. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 98.

[1] Фәрәс — ат (хайван); зөлҗәнах — канат иясе, оча ала торган, канатлы. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге.

[2] Звездный каталог ал-Бируни с приложением каталогов Хайама и ат-Туси // Историко-астрономические исследования. Вып. VIII. — М.: Физматгиз, 1962. — С. 180–181.

[3] Гыйзам — олылык, бөеклек. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 98.

[1]

[2]

[3]

Байер		ι • κ • ν • ξ • ο • π¹ • π² • ρ • σ • τ (Kerb) • υ • φ • χ • ψ
Флемстид	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 7 • 9 • 10 (κ) • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 (ν) • 23 • 24 (ι) • 25 • 27 (π¹) • 28 • 29 (π²) • 30 • 31 • 32 • 33 • 34 • 35 • 36 • 37 • 38 • 39 • 40 • 41 • 43 (ο) • 45 • 46 (ξ) • 49 (σ) • 50 (ρ) • 51 • 52 • 55 • 56 • 57 • 58 • 59 • 60 • 61 • 62 (τ, Kerb) • 63 • 64 • 65 • 66 • 67 • 68 (υ) • 69 • 70 • 71 • 72 • 73 • 74 • 75 • 76 • 77 • 78 • 79 • 80 • 81 (φ) • 82 • 83 • 84 (ψ) • 85 • 86 • 87 • 89 (χ) • Төлке 34
Якындагы	EQ • Глизе 829 • Глизе 880 • GJ 4247
Исемлек

Әбүрәйхан әл-Бирунинең «Мәсгуд кануны» зайичәсендәге йолдызлыклары
21 төньяк	Дөббеләсгар (Кече Җидегән) \| Дөббеләкбәр (Зур Җидегән) \| Аждаһа \| Кефей / Янучан \| Кычкыручы / Улаучы (Үгезкөтүче) \| Хәер Табагы (Төньяк Таҗ) \| Тезләнүче (Геркулес) \| Лира / Кимвал \| Таир / Дөҗаҗ (Аккош) \| Зателкөрси (Кассиопея) \| Персей / Хамил Рәэселгул \| Тезген Тотучы (Олаучы) \| Еланнарны Тылсымлаучы (Еланлы) \| Хәйя (Елан) \| Сәһем / Туку Станы (Ук) \| Каракош \| Дельфин \| Кыйтгателфәрәс (Кече Ат) \| Фәрәселзөлҗәнах (Пегас) \| Андромеда \| Мөсәлләс (Өчпочмак)
12 зодиак	Кәбәш / Хәмәл \| Сәвер \| Тәваэман (Җәүза) \| Саратан \| Әсәт \| Газраэ (Сөмбелә) \| Мизан \| Гакрәп \| Рами / Кавәс \| Җәди \| Сакыйбелмаэ / Дәлү \| Сәмәкәтан (Хут)
15 көньяк	Кит / Сәбгелбәхер \| Җәббар / Җәүза (Орион) \| Нәһер (Эридан) \| Әрнәб (Куян) \| Кәлбеләкбәр (Зур Эт) \| Кәлбелмөкаддәм (Кече Эт) \| Сәфинә (Арго Корабы) \| Шөҗаг (Су Аҗдаһасы) \| Табак \| Гораб (Козгын) \| Кентавр \| Сәбгъ (Бүре) \| Төтәсләвеч (Корбан Чалу Урыны) \| Таҗ (Көньяк Таҗ) \| Хут (Көньяк Балык)