Алатыр
Торак пункт | |||||
Алатыр | |||||
---|---|---|---|---|---|
Файл:Alatyr. Chuvashia. 2021 (2) 04.jpg | |||||
|
|||||
54°51′00″ т. к. 46°35′00″ кч. о.HGЯO | |||||
Ил | Русия | ||||
Район | Алатыр районы | ||||
Башлык | Q112400511?[1] | ||||
Тарих һәм география | |||||
Нигез салына | 1552[3] | ||||
Беренче телгә алыну | 1552 | ||||
Мәйдан |
|
||||
Мәркәз биеклеге | 130 | ||||
Сәгать кушагы | MSD и UTC+03:00 | ||||
Халык саны | |||||
Халык саны | 41 552[2] кеше | ||||
Милли состав |
руслар — 87,3 %, мордва — 7,2 %, чуашлар — 4,1 % |
||||
Рәсми тел | чуаш теле и рус теле | ||||
Санлы идентификатор | |||||
Телефон коды | 83531 | ||||
Почта индекслары | 429820–429828 | ||||
galatr.cap.ru(рус.) |
|||||
|
Алатыр (чуаш. Улатӑр, рус. Алатырь, эрз. Ратор ош) — 1552 елда нигезләнгән Чуашиядә урнашкан шәһәр, Алатыр районының административ үзәге.
Халык саны — 41 552 кеше (2010).
География
Шәһәр Сыры сул ярында, Сырыга Алатыр елгасы кушылу урыны янында урнашкан. Шәһәрнең территориясе 41,7 км².
Тарих
Алатыр 1552 елда телгә алына. Ләкин аңа кадәр дә нигезләнүе ихтимал. Россия Империясендә Алатыр чуаш һәм мордва халыкларының милли аң үзәкләренең берсе булып торган. Чуаш үзаңы барлыкка килгән Сембер каласының форпосты дип тә әйтеп була.
1925 елның 20 июлендә Сембер губернасы составыннан Чуаш АССР составына күчерелгән.[4]
Халык
1897[5] | 1931[6] | 1939[6] | 1959[7] | 1979[8] | 1989[9] | 2002[10] | 2010[11] |
---|---|---|---|---|---|---|---|
12 209 | ~22 700 | ~29 800 | 36 900 | 45 300 | 47 600 | 43 161 | 41 552 |
Милли состав: чуашлар — 2,9%, руслар — 85,1%, мордва — 8,5%.[12]
Икътисад
Кайчандыр Алатыр Чуашиянең иң алдынгы сәнәгать үзәкләренең берсе булса, Советлар Союзы таркалганнан соң икътисады какшый, тик соңыннан үз сәнәгатен кире торгыза алмый.
Югары уку йортлары
- И.Н. Ульянов исемле Чуаш дәүләт университетының филиалы
Искәрмәләр
- ↑ https://galatr.cap.ru/news/2022/02/10/resheniem-sobraniya-deputatov-goroda-alatirya-sedj
- ↑ Численность населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2010 года, archived from the original on 2011-08-21, retrieved 2012-05-31
- ↑ Алатырь (рус.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1890. — Т. I. — С. 357—358.
- ↑ Из истории административно-территориального устройства и государственных учреждений дореволюционной и Советской Чувашии(үле сылтама)
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1361
- ↑ 6,0 6,1 http://www.mojgorod.ru/chuvashsk_r/alatyr/index.html
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg2.php
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-05-31
- ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2019-07-12, retrieved 2013-05-13
Шулай ук карагыз
Сылтамалар
- Администрация г. Алатырь(рус.)
- Информационно-справочный портал города Алатырь 2012 елның 6 июнь көнендә архивланган.(рус.)
- Фотоальбом г. Алатырь(рус.)
- Фотографии Алатыря(рус.)
- Редкие фотографии Алатыря и алатырцев 50-х--80-х гг. XX в. 2008 елның 1 май көнендә архивланган.(рус.)
- Герб и флаг г. Алатырь(рус.)