Җир

РУВИКИ — интернет-энциклопедия мәгълүматы
Җир
Тема җәгърафиясе география
Һәштәге Earth
Демоним Earthling, أَرْضِيّ, Terrien, Terran, Erdling, földlakó, Terano, Terrestre, terrícola, Dünyalı, Ziemianin, землянин, землянка, земляне, заминиҳо, ชาวโลก, Aardbewoner, Earthman, Earthwoman, 地球人, 地球人, 地球人, terráqueo, terrestre, terráqueo, terrestre, Ziemianka, terrícola, Earthperson, terrestre, terrícola, 地球人, pozemšťan, pozemšťanka, 지구인, zemljanin, Bhumi, Gaia, পৃথিবীবাসি и terrícola
SEO_description Земля — изучайте подробную и систематизированную информацию в интернет-энциклопедии РУВИКИ
Уртача аномалия 358,617
Җирдән ераклык 0
Иң төньяк ноктасы 90° с. ш. 0° в. д.GЯO
Минималь температура −89,2[1][2]
Максималь температура 56,7
Иң түбән ноктасы Челленджер упкыны[d][3]
Апоүзәк 151 930 000 ± 10 000 и 1,00000261 ± 1,0E−8[4]
Өслек гравитациясе 9,798[5][6]
Һавадан күренеш
Чор J2000.0[d]
WordLift сылтамасы data.thenextweb.com/tnw/entity/earth
Нигезләнү датасы 245033-е тысячелетие до н. э.[7]
Иң көньяк ноктасы 90° ю. ш. 0° в. д.GЯO
Орбита дәвере 365,256363004[8]
Диаметры 12 742
Поляр йомылуы 0,0033528 ± 1,0E−7
Иң югары ноктасы Җомолуңма
Магнитик момент 7,84E+22 ± 5,0E+19[9]
Гамәлдән чыгу датасы неизвестно
Зур ярымкүчәр 1 и 149 598 023 ± 1
Масса 5972,37 ± 0,01[10]
3D-модель
Феноменның демографиясе Җир демографиясе[d]
Моның каршысы күк
Сурәт
Астрономический символ
Тыгызлык 5514
Альбедо 0,434[11] и 0,306[11]
... хөрмәтенә аталган туфрак и туфрак
Мәйдан
Бала җисем Ай, TESS[d], Халыкара галәми станция, Mir[13], Хаббл[d], Telstar 18V[d], Җир боҗралары[d], Кордылевский болытлары[d], Җирнең гипотетик табигый иярченнәре[d], TerraSAR-X[d], Libertad 1[d], Soil Moisture Active Passive[d], SPOT-1[d], Чёрный рыцарь[d], GSAT-18[d], Мо-Цзы[d], Van Allen Probe A[d], Van Allen Probe B[d], Sentinel-2B[d], GRACE-1[d], GRACE-2[d], GRACE-FO 1[d], GRACE-FO 2[d], Seeker[d], Sentinel-6 Michael Freilich[d], Sentinel-6B[d], Enxaneta[d] и SAMPAN I[d]
Калка төен озынлыгы 348,73936[14]
Күләм 1 083 210 000 000 ± 10 000 000[15]
Периүзәк 147 095 000 ± 1000
Билгесе ♁[d]
Батиметрическая карта
Периметр 40 075 и 24 901
SEO_title Земля — Рувики: Интернет-энциклопедия
Урын
Халык саны
Ана җисем Кояш
Орбита төре гелиоцентрик орбита[d]
Әйләнү периоды 24
Схематик иллюстрациясе
Периүзәк аргументы 114,20783[15]
Орбита авышлыгы 7,155[17] и 1,57869
Кайда өйрәнелә җирне өйрәнүче фәннәр, җирбелем, геофизика и планетология[d]
Мәктәптә укымаган балалар саны 263 000 000[18], 264 000 000[19], 266 000 000[20], 274 000 000[20], 281 000 000[20], 291 000 000[20], 294 000 000[20], 305 000 000[20], 324 000 000[20], 333 000 000[20], 336 000 000[20], 343 000 000[20], 360 000 000[20], 371 000 000[20], 374 000 000[20], 379 000 000[20] и 265 000 000[20]
Орбита эксцентриты 0,016710219 ± 1,0E−9[6]
Кана белән язылган исем ちきゅう
Температура 15[11][21]
Радиюс 6378,137 ± 0,001, 6371 ± 0,1[22] и 6356,8
Каталог коды 806.4616.0110
Логотип РУВИКИ.Медиа Җир РУВИКИ.Медиада
Җир Earth symbol (bold).svg
NASA Earth America 2002.jpg
Earth Eastern Hemisphere.jpg
Орбиталь үзенчәлекләре
Перигелий 147 098 290 км
0,98329134 а. б.
Афелий 152 098 232 км
1,01671388 а. б.
Зур ярымкүчәр (a) 149 598 261 км
1,00000261 а. б.
Орбитаның эксцентриситеты (e) 0,01671123
Әйләнешнең сидерик чоры 365,256366004 көн
365 көн 6 сәг. 9 мин. 10 сек.
Орбиталь тизлек (v) 29,783 км/c
107 218 км/сәг
Уртача аномалия (Mo) 357,51716°
Авышу (i) 7,155° кояш экваторына карата,
1,57869° инвариант өслегенә карата
Периастр озынлыгы 348,73936°
Периүзәк аргументы (ω) 114,20783°
Нәрсәнең иярчене Кояш
Иярченнәре 1 (ясалма[23]
Физик үзенчәлекләре
Поляр тыгызлану 0,0033528
Экваториаль радиус 6378,1 км
Поляр радиус 6356,8 км
Уртача радиус 6371,0 км
Зур түгәрәк әйләнәсе 40 075,017 км меридиан буенча[25]
Өслекнең мәйданы (S) 510 072 000 км²[26]
148 940 000 км² коры җир (29,2 %)
361 132 000 км² су өслеге (70,8 %)
Күләм (V) 10,8321×1011 км³
Масса (m) 5,9726×1024 кг (3×10-6 M☉)
Уртача тыгызлык (ρ) 5,5153 г/см³
Экваторда ирекле төшү тизләнеше (g) 9,780327 м/с² (0,99732 g)
Беренче галәми тизлек (v1) 7,91 км/с
Икенче галәми тизлек (v2) 11,186 км/с
Экваториаль әйләнү тизлеге 1674,4 км/сәг (465,1 м/с)
Әйләнү периоды (T) 0,99726968 тәүлек
(23h 56m 4,100s) — сидерик әйләнү периоды,
24 сәг — кояш тәүлегенең уртача озынлыгы.
Күчәр авышы 23°26’21",4119
Альбедо 0,306 Бонд
0,367 Геометрик
Температура
 
мин. урт. макс.
Цельсий
−91,2 °C[27] 14 °C[28] 56,7 °C[29][30]
Кельвин
184 K 287,2 К 329,9 К
Атмосфера
Составы:
78,08 % — углерод диоксиды (СO2)су пары
климатка карап
Викимәгълүматта булган чыганаклар

Җир (тыгызлыгы буенча Җирсыман планеталар арасында иң зуры.

Файл:The Soviet Union 1969 CPA 3822 stamp (Colour Photograph of Earth).jpg
ССРБ почта маркасы, 1969 ел

Ешрак Җир яки Җир шары исемнәре белән телгә алына. Бүген кешеләргә мәгълүм булган Кояш системасының һәм Бөтен Галәмнең тереклек яши торган бердәнбер планетасы (күк җисеме).

томанлыгыннан якынча 4,54 млрд өлешен сыекча системасының башка планеталарында юк. Җирнең эчке каттан — мантиядән, аның астындагы тышкы сыек төштән һәм эчке каты тимер төшеннән гыйбарәт.

Җир башка җисемнәр белән, Кояш һәм Ай шул исәптән, үзара тирәсендә әйләнә һәм 365,26 сидерик ел, ул 365,26 кояш тәүлегенә тигез. Җирнең әйләнү күчәре аның орбита яссылыкка карата 23,4°-ка авыша. Моннан сәбәпле планета өслегендә бер тропик ел (365,26 кояш фасыл үзгәрешләре булалар.

Җир - Кояштан өченче планета, иң тыгыз һәм зурлыгы буенча Кояш системасындагы 8 планетаның бишенчесе. Моннан тыш, ул Кояш системасындагы җир төркеменең дүрт планетасыннан иң зурысы. Аны кайчак «Зәңгәр планета», яки латинча «Тэрра» дип атыйлар.Җир - хәзерге вакытта тормыш яши торган, билгеле булган Галәмдәге бердәнбер урын. Планета 4.54 миллиард ел элек барлыкка килгән, ә тормыш аның өслегендә 3,5 миллиард ел элек барлыкка килгән. Шуннан бирле Җирнең биосферасы планетада атмосфераны һәм башка абиотик шартларны шактый үзгәртте, бу исә аэроб организмнарының үсешен стимуллаштырырга мөмкинлек бирде, шулай ук озон катламы формалашты, ул Җирнең магнит кыры белән бергә зарарлы кояш радиациясен блоклый,шулай иттереп җирдә яшәү мөмкинлеген бирә. Җирнең физик үзлекләре, шулай ук аның геологик тарихы һәм орбитасы шушы чор эчендә тормышны саклап калдырырга ярдәм итте.

(http://engmaster.ru/topic/3864 сайтындагы "Earth" статьясының тәрҗемәсе.)

NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg

Искәрмәләр

  1. ↑ https://www.lemonde.fr/planete/article/2020/09/23/69-6-c-un-nouveau-record-de-froid-arctique-vieux-de-vingt-huit-ans-exhume_6053321_3244.html
  2. ↑ https://wmo.asu.edu/content/world-lowest-temperature
  3. ↑ http://abstractsearch.agu.org/meetings/2011/FM/OS13B-1517.html — 2011.
  4. ↑ Standish E. M. Keplerian elements for approximate positions of the major planets (ингл.) — 2015. — P. 2. — 3 p.
  5. ↑ PS B. The International System of Units (SI) (ингл.) // wjm — BMJ, 1982. — Vol. 136, Iss. 3. — P. 259. — ISSN 0093-0415; 1476-2978 — PMID:18749060
  6. ↑ 6,0 6,1 NASA FACTS (ингл.) — NASA.
  7. ↑ Dalrymple G. B. The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved (ингл.) // Geological Society Special Publication — Geological Society of London, 2001. — Vol. 190, Iss. 1. — P. 205—221. — ISSN 0305-8719; 2041-4927 — doi:10.1144/GSL.SP.2001.190.01.14
  8. ↑ USEFUL CONSTANTS
  9. ↑ https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1007/1007.4497.pdf — С. 5.
  10. ↑ Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy (ингл.) — Springer Science+Business Media, 1969. — ISSN 0923-2958; 1572-9478; 0008-8714
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html
  12. ↑ https://solarsystem.nasa.gov/planets/earth/by-the-numbers/
  13. ↑ https://space.skyrocket.de/doc_sdat/intelsat-9.htm
  14. ↑ https://www.webcitation.org/6GVr9SIKY?url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html
  15. ↑ 15,0 15,1 https://web.archive.org/web/20101030234253/http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html
  16. ↑ https://www.worldometers.info/world-population/
  17. ↑ https://books.google.com/?id=w8PK2XFLLH8C&pg=PA294
  18. ↑ Education : Number of out-of-school children, adolescents and youth of primary and secondary school age (ингл.) — UNESCO Institute for Statistics.
  19. ↑ Education : Number of out-of-school children, adolescents and youth of primary and secondary school age (ингл.) — UNESCO Institute for Statistics.
  20. ↑ 20,00 20,01 20,02 20,03 20,04 20,05 20,06 20,07 20,08 20,09 20,10 20,11 20,12 20,13 20,14 http://data.uis.unesco.org/index.aspx?queryid=3372 — ЮНЕСКО-ның статистика институты.
  21. ↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8406839.stm
  22. ↑ Earth Fact Sheet (ингл.) — NASA.
  23. ↑ US Space Command. Reentry Assessment — US Space Command Fact Sheet. SpaceRef Interactive (1 март 2001). Дата обращения: 7 май 2011. Архивировано 19 гыйнвар 2013 года.
  24. ↑ World Geodetic System (WGS-84). Available online 2020 елның 11 март көнендә архивланган. from National Geospatial-Intelligence Agency.
  25. ↑ Humerfelt, Sigurd How WGS 84 defines Earth (26 октябрь 2010). Дата обращения: 29 апрель 2011. Архивировано 15 октябрь 2012 года.
  26. ↑ Pidwirny, Michael (2006-02-02). «Surface area of our planet covered by oceans and continents. (Table 8o-1)». Проверено 2007-11-26.
  27. ↑ В Антарктиде зафиксирована рекордно низкая температура — Рамблер-Новости
  28. ↑ Global average temperature may hit record level in 2010, BBC Online (2009-12-10). 22 апрель 2010 тикшерелде.
  29. ↑ World: Highest Temperature. WMO Weather and Climate Extremes Archive. Arizona State University. Дата обращения: 7 август 2010. Архивировано 4 август 2012 года.
  30. ↑ Долина Смерти признана самым жарким местом в мире, archived from the original on 2012-09-15, retrieved 2016-02-02 
  31. ↑ Trends in Atmospheric Carbon Dioxide. Earth System Research Laboratory. Архивировано 19 гыйнвар 2013 года.

new:बँग्वारा

Чыганак — https://tt.ruwiki.ru/w/index.php?title=Җир&oldid=3967145