Титан (иярчен)

РУВИКИ — интернет-энциклопедия мәгълүматы
Титан
Зур ярымкүчәр 1 221 870 ± 1
Радиюс 2574
Ачыш датасы 25 март 1655
... хөрмәтенә аталган титан[d]
Периүзәк 1 186 680
Орбита дәвере 15,945421 ± 1,0E−6
Ачучы яки уйлап табучы Христиан Гюйгенс[d][1]
Ана җисем Сатурн
SEO_description Титан (спутник) — изучайте подробную и систематизированную информацию в интернет-энциклопедии РУВИКИ
Тыгызлык 1,8798 ± 0,0044
Орбита эксцентриты 0,0288
Иң югары ноктасы Митрим[d]
Масса 134,518 ± 0,003[2]
Файл:Titan (moon).ogg
Сурәт
Файл:Titan symbol (variable width).svg
Альбедо 0,22
Апоүзәк 1 257 060
SEO_title Титан (спутник) — Рувики: Интернет-энциклопедия
Логотип РУВИКИ.Медиа Титан РУВИКИ.Медиада
Титан (сулда, аста), Ай һәм Җир зурлыгы чагыштыруы
Титан өслегендәге ачык метан-этан күлләр. Әлегә Җирдән тыш тик Титанда өслегендәге даими сыек күлләр һәм елгалар табылган

Титан (бор. юнанча Τιτάν) — Сатурнның иң зур иярчене, зурлыгы буенча Кояш системасының икенче иярчене (Юпитерның иярчене Ганимедтан соң).

Җирдән һәм Марстан тыш Кояш системасының өслегендәге сыеклык белән бердәнбер җисеме һәм тыгыз атмосфералы бердәнбер иярчене.

Җирдән тыш тик Титанда өслегендәге сыек күлләр һәм елгалар (сыек метаннан тора) табылган. Тереклек булсын өчен сыеклык барлыгы - төп шарты була, шуңа күрә гадәти булмаган тереклек төре булуы фараз ителә.

астрономы Христиан Һюйгенс тарафыннан ачылган.

Титан диаметры — 5152 км, Айга караганда 50% ка зуррак. Тартылу көче Җирнеке җидедән берен тәшкил итә.

Титан өслеге күбесенчә су бозыннан һәм утырма органик матдәдән тора, геологик рәвештә яшь, яссы диярлек.

Титан һавасы күбесенчә этан бар, алар болытлар булдыралар, шул болытлар сыек һәм мөмкин булган каты явым-төшем чыганагы булып торалар.

Титан өслегендә метан-этан күлләр һәм елгалар бар.

Өслегендә басым 1,5 атмосфера (146,7 кПа) тәшкил итә, температура -170—180 °C.

Титан Җирнең башлангыч дәвере белән чагыштырыла, бу иярчендә иң гади тереклек формалары булуы ихтимал, аеруча өслеге астында мөмкин була.

Тикшеренүләр

Лигея диңгезе - Титанның зур метан-этан диңгезе (Байкал һәм Ладога күлләреннән зуррак)

Пионер-11» галәми аппараты Сатурн орбитасына җитә, Титаннан 353 950 км ераклыгында очып уза.

Вояджер-1» аппараты иярченнән 5600 км ераклыгында очып уза.

Кассини—Гюйгенс» аппараты Титанны тикшерүгә иң зур өлеш кертә. 2004 елдан «Кассини» - Сатурнның беренче ясалма иярчене була, Титан тирәли 21 тапкыр әйләнә, 950 км аралыгына якыная, өслегендә күлләр һәм елгалар төшерә.

2004 елда «Гюйгенс» зонды Титан өслегендә утыра, Айдан тыш ул җайланма - иярчендә утыртылган кеше ясаган беренче аппарат.

Тереклек мөмкинлеге

Сатурн һәм аның иярчене Титан яшәү зонасыннан тыш урнашкан, шуңа күрә югары оешкан тереклек формалары анда мөмкин түгел, ләкин иң гади организмнар булуы ихтимал.

Титанда түбән аммиак яки су океан булуы ихтимал.

Сыек күмерсулар күлләрендә тереклек хасил була ала. Тере организмнар биологик процессларында этан һәм метан эреткеч буларак кулланыла ала.

2010 елда НАСА галимнәре Титанда мөмкин тереклекнең гади формалары булуын белдерә, астробиолог Крис Маккей фаразы буенча Титандагы организмнар су һәм әче тудыргыч урынына метан һәм су тудыргыч кулланалар.

Бу фаразы буенча Титандагы организмнар газлы су тудыргыч һәм ацетилен "ашыйлар", тереклек эшчәнлеге нәтиҗәсендә метан чыгарыла. Шуңа күрә Титан өслеге янында су тудыргыч һәм ацетилен җитмәве күзәтелергә тиеш, нәкъ шушы факт табылган, өслеге янында су тудыргыч кайдадыр юкка чыга, организмнар тарафыннан су тудыргыч үзләштерү бик ихтимал. Ул Титандагы тереклек барлыгы туры булмаган дәлиле.

Искәрмәләр

  1. ↑ Berry A. A Short History of Astronomy(неопр.) — London: John Murray, 1898.
  2. ↑ https://ssd.jpl.nasa.gov/?sat_phys_par

Чыганаклар

. Вокруг Света (май 2006). Дата обращения: 7 март 2016. Архивировано 22 август 2011 года.

. Вокруг Света (ноябрь 2008). Дата обращения: 7 март 2016. Архивировано 22 август 2011 года.

Чыганак — https://tt.ruwiki.ru/w/index.php?title=Титан_(иярчен)&oldid=3731876