Акыллы кеше
| Акыллы кеше | |
|---|---|
 | |
| Тавыш чыгара | тавыш[d] |
| SEO_description | Человек — изучайте подробную и систематизированную информацию в интернет-энциклопедии РУВИКИ |
| NCI Thesaurus идентификаторы | C14225 |
| Саны | 117 020 448 575 (ноябрь 2022)[1] |
| Үрнәк элементы | Дуглас Адамс[d], Мария Склодовская-Кюри, Леонардо да Винчи, Жанна д’Арк, Сунь-цзы[d] и Карл Линней[2] |
| Моның каршысы | животное-нечеловек[d] |
 | |
| Катнашучы | кеше эшчәнлеге[d] |
 | |
| Кайда өйрәнелә | кешебелем и җәмгыять экологиясе[d] |
 | |
| Тәэсир итешә | Әйләнә-тирә мохит, кешеләр ризыгы[d] и Җир |
| SEO_title | Человек — Рувики: Интернет-энциклопедия |
 Акыллы кеше РУВИКИ.Медиада | |
Кешеләр (таксономия буенча Homo sapiens,Гоминидлар Кешеләр Анатомик төзелеше буенча хәзерге кешеләр кыяфәтенә тулысынча 50 000 ел элек ирешә.[6]
Кешеләр үз мохитен аңларга һәм аның торышына теләкләре белән, феноменнарны аңлатырга һәм үзгәртергә торышулары белән аерыла. Бу табигый кызыксынучанлык киләчәк буыннарга сәләтләрне үстерүгә китергән; кешеләр ялкыннарны оештыручы, шулай ук киемнәр киюче, һәм күп төрле башка технологияләр һәм сәнгатьләр булдыручы һәм кулланучы бердән бер билгеле яшәүче төр. Кешеләрне өйрәнүче фәнни белем өлкәсе антропология дип атала.
Тарих
Эволюция
- Шулай ук карагыз: Антропология, en:Homo (genus) һәм en:Timeline of human evolution
Кешеләр эволюциясе өлкәсендәге фәнни эзләнүләр күбесенчә Кешеләр ыруының үзгәрешләре белән бәйлә, ләкин гадәтенчә австралопитек кебек башка гоминид һәм гомининларны да каплый. Соңгы хәзерге кешеләрнең "иң азыннан ике төркем" борыңгы кешеләре (Неандерталец һәм Аю-Таш мәгарәсе кешесе) белән җенси якынлыкка керүенә ишарә итә.[7]
Иң борыңгы билгеле анатомик төзелеше буенча хәзерге кешеләрнең калдыклары датировкасы 195 000 ел элек яшәүләрен күрсәтә. бердәм ерак бабалардан чыгу вакыты 200 000 ел элек булуын күрсәтә.[8][9][10][11][12]
эволюция тарихының 65 миллион елны каплавы билгеле. Приматлар барлык яшәргә дәвам итүче сыйныфы Плезиадапис Палеоцен һәм Эоцен дәверендәге тропик маймылларның соңгы бердәм ерак бабалары 4–8 миллион ел элек яшәвенә ишарәли.
Кешеләр ыруының иң якын яшәүче туганнары — гориллалар һәм шимпандзе, чөнки алар иң якын уртак ерак бабаларына ия.[13]
Кешеләрнең структурасы бүгенге ике төр шимпандзе белән иң охшаш: гади шимпандзе һәм бонобо.геном тикшеренүләре "6,5 [миллион] ел дәвамындагы аерым аермадан 10 тапкыр зуррак һәм тычкан белән күсе арасындагы аермадан ун тапкыр кечкенәрәк" дигән нәтиҗәсенә килергә рөхсәт итте.Калып:Attribution needed Төрле юраулары буенча, кеше һәм шимпандзеның функциональ ДНКлары 95-99% охшаш дигән фикердә.[14][15][16][17]
Палеолит
Югары палеолит чоры башлануына кадәр (анатомик төзелеше буенча хәзерге кешеләр тулы заманча тотышына ирешә — мәдәни универсалиялар барлыкка килә.
Хәзерге кешеләрнең чыгышы якынча БК 70 000 ел урын алган дип гоминидларны алмаштыра: Ауразия һәм Океанлыкта БК 40 000 ел элек, Америкаларда иң соңгысы БК 14 500 ел элек урнашалар.[18]
Юта университетында эшләүче җәнлек төрләренә караганда юк дәрәҗәдә түбән булу тәкъдим итәләр.Соңгы плеистоцен чорында кешеләрнең генетик төрлелеге чикләнгән була.[20] Бу гипотетик тыгым өчен төрле мөмкин сәбәпләр бирелгән иде — аларның берсе Тоба һәлакәте.[21]
Цивилизацияга күчеш
- Шулай ук карагыз: Дөнья тарихы
