Михаил Бакунин
Михаил Александрович Бакунин ( 1814 ел, 30 май (18 май) [6], Прямухино авылы, Новоторжский өязе, Тверь провинциясе, Россия Империясе — 1876 ел, 1 июль (19 июнь), Берн, Швейцария ) — Россия акыл иясе һәм Бакуниннар гаиләсеннән чыккан революционер, анархизм, халыкчылык теоретикларының берсе. Социаль анархизмның башында тора.
Тәрҗемәи хәле
Михаил Александрович Бакунин 1814 елның 18 маенда (30) гаилә имениесы Прямухинода туган. Әтисе Александр Михайлович яшьлеген Италиядә үткәргән, Флоренциядәге Россия миссиясендә атташе вазифаларын башкарган. Кайткач, ул отставкага китә һәм Твердәге имениесына урнаша. Ул декабристлар белән бәйләнештә булган, "Коткару Союзы" башлыгы Н. М. Муравьевны яклап, үзенең крестьяннарын азат итәргә тырышкан.
Михаил Бакунин Санкт-Петербург артиллерия мәктәбен тәмамлый (1838 — 1832) һәм 1832 — 1834 елларда армия сафларында хезмәт итә. Аннары ул отставкага китә һәм Мәскәүгә барып урнаша. Монда ул М.В.Станкевич һәм В.Г.Белинский белән таныша.
1840 елда чит илгә китә: башта Германиягә, анда берникадәр вакыт Берлин университетында укый. Соңрак ул прогрессив лидерлар А.Ручей, В.Вайтлинг, П.Прудхон, К. Маркс, Ф. Энгельс белән очраша.
Укуын ташлап, теориядән революцион көрәш практикасына күчә, Саксония һәм Австрия судлары ике тапкыр үлем җәзасына хөкем итәләр, ике ел төрмәдә тотканнан соң, 1851 елда Австриядән Россиягә экстрадициялиләр. Ул Шлиссельбургтагы Алексеевский равелинында җиде ел һәм дүрт ел Себер сөргенендә була. 1861 елда сөргеннән кача һәм Көнбатыш Европа революцион хәрәкәтенә кушылып, Россияне аңа җәлеп итәргә өметләнә.
1864 елда ул халык эшчеләр җәмгыятенә кушыла (I Интернационал), ләкин аның анда булуы җәмгыятьне ныгыту урынына җимерә.
Ул 1868 елда эшчәнлеге тулысынча практикага юнәлтелгән "Халыкара социалистик демократия союзы"н булдыра һәм 1872 елдә Гаага конгрессы аны "Интернационал" сафыннан куып чыгара. 1870 елда Бакунин Лион гыйсъянчылары арасында, гәрчә ул коммунарларның җиңелүен алдан сизсә дә, Париж Коммунасы игълан ителүен хуплый. Ул үз идеяларына нык ышана һәм революция профессионалы буларак җиңелмәс диярлек. Ул бердәнбер явызлыкка — дәүләтчелекнең барлык төрләренә каршы көрәшә, бөтен дәүләт җимерекләрендә кешелекнең гомум кардәшлеген тели.
1873 елда М.Бакунинның "Дәүләт һәм анархия" китабы дөнья күрә.
Инде карт, авыру, ләкин "коткару көрәше" илһамы белән януын дәвам иткән Бакунин 1874 елда хәтта күтәрелештә катнашу өчен Болоньега китә.
Каты бөер авыруы аны Швейцариягә күченергә мәҗбүр итә. Бернда 1876 елның 1 июлендә ул иске дуслары: профессор А.Фохт һәм Тейхеливлар гаиләсе кырында вафат була. Ул шунда җирләнә.
Хәтер
Искәрмәләр
- Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #118506102 // Gemeinsame Normdatei (нем.) — 2012—2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Краткая литературная энциклопедия (рус.) — М.: Советская энциклопедия, 1962.
- ↑ http://hdl.handle.net/10622/ARCH00018
- ↑ http://hdl.handle.net/10622/ARCH04384
- ↑ 5,0 5,1 Русские писатели 1800—1917: Биографический словарь (русский) / за ред. П. А. Николаев — Мәскәү: Большая российская энциклопедия, 1989. — Т. 1. — 672 с.
- ГАТО ф. 160. оп. 1 . д. 14493. с. 703. Метрические книги церкви села Прямухино Новоторжского уезда Тверской губернии.
Чыганаклар
- Катков М. Н. Кто наши революционеры? (Характеристика Бакунина), 1863.
- А. В. Амфитеатров «Святые отцы революции: М. А. Бакунин», 1906.
- Блок А. Михаил Александрович Бакунин, 1906.
- В. Черкезов. Значение Бакунина в интернациональном революционном движении, 1915.
- Боровой А. Бакунин, 1926.
- Б. Горев. М. А. Бакунин (К 50-летию со дня смерти)
- Пирумова Н. М. Михаил Бакунин. Жизнь и деятельность. — М., 1966.
- Пирумова Н. М. Бакунин (Жизнь замечательных людей) (1970) или zip
- Пирумова Н. М. Социальная доктрина М. А. Бакунина. — М., 1990.
- Пол Аврич. Бакунин и Нечаев, 1974.
- В. Ф. Пустарнаков. М. А. Бакунин, 1989.
- Плеханов Г. В. Бакунин — глава из книги «Анархизм и социализм»
- Борис Парамонов Сапоги всмятку: бренд «БАКУНИН»
- Дамье В. В. Михаил Бакунин: от социалистического федерализма к анархизму // «Философские науки». 2014. № 7. С.83-102.
- Рябов, Пётр. Человек бунтующий: философия бунта у Михаила Бакунина и Альбера Камю
- Стеклов Ю. М. Михаил Александрович Бакунин. Его жизнь и деятельность. Т. 1-4. — М.-Л., 1926—1927. — 4 т.
- М. А. Бакунин: Pro et contra. — 2-е изд., испр. — СПб: Изд-во РХГА, 2015. — 1050 с.
- Зильберман И. Б. Политическая теория анархизма М. А. Бакунина. Критический очерк. — Л., 1969.
- Дюкло Ж. Бакунин и Маркс. Тень и свет. Пер. с франц. — М., 1975.
- Моисеев П. И. Критика философии М.Бакунина и современность. — Иркутск, 1981.
- Мамут Л. С. Этатизм и анархизм как типы политического сознания. Домарксистский период. — М., 1989.
- Ударцев С. Ф. Рукопись М. А. Бакунина «Гамлет» [Статья и публикация неизвестной рукописи (Бакунин М. А. Гамлет)] // Monuments of Culture. Nev Discoveriets = Памятники культуры. Новые открытия. Письменность. Искусство. Археология: Ежегодник (1984) / Академия наук СССР. Научный совет по истории мировой культуры АН СССР. Пред. редколлегии — Д. С. Лихачев. Ленинград: Наука, 1986. — 560 с. — С. 55-63.
- Кембаев Ж. М. Федералистские идеи М. А. Бакунина относительно объединения народов Европы и всего мира // Право и политика. — № 11. — 2010. — С. 2016—2025.
- Сысоев В. Бакунины.- Тверь: Созвездие, 2002.- 464с.: ил.
Сылтамалар
- Бакунины, дворянский род // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1891. — Т. IIa. — С. 774—775.
- Бакунины, общественные деятели // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1905. — Т. доп. I. — С. 201—203.
- Штейн В. Бакунин, Михаил Александрович // Русский биографический словарь : в 25 томах. — СПб.—М., 1896—1918.
- Бакунин пробудил у швейцарцев дух анархии. «Наша газета» (Швейцария)
- Могила Михаила Бакунина на сайте «Могилы знаменитостей»
- На сайте Народной Воли
- Жизнь и творчество Бакунина Михаила Александровича
- Михаил Бакунин на «Родоводе». Дерево предков и потомков
Шулай ук карагыз
- «РУВИКИ:Татар телендә имзаланмаган РУВИКИ.Мәгълүмат элементларына сылтамалары булган мәкаләләр» төркемендәге битләр
- Швейцариядә вафатлар
- 30 май көнне туганнар
- 1814 елда туганнар
- 1 июль көнне вафатлар
- 1876 елда вафатлар
- Россия империясендә туганнар
- Берлин университетын тәмамлаучылар
- Россия империясе фәлсәфәчеләре
- XIX гасыр фәлсәфәчеләре
- Сәяси фәлсәфәчеләр
- Алмания инкыйлабчылары
- Әлифба буенча шәхесләр