Сүрия

Сүрия
	Байрак Илтамга
Башкала	Димәшкъ
Халык саны	18 499 181 (2019)
Нигезләнгән	8 март 1920
Сәгать кушагы	UTC+02:00, UTC+03:00
Рәсми тел	гарәп теле
География
Мәйдан	185,180 км²
Координатлар	35.21667°N 38.58333°E
Сәясәт
Дәүләт башлыгы	Бәшшар Әсәд
Хөкүмәт башлыгы	Хусейн Арнус
Икътисад
Акча берәмлеге	Сүрия фунты
Туу күрсәткече	2.95 (2014)
КПҮИ	0.577 (2021)
Яшәү озынлыгы	70.31 ел (2016)
Джини коэффициенты	37.5 (2003)
Башка мәгълүмат
Ярдәм телефоннары	112 (пүлисә) ; 110 (Ашыгыч медицина ярдәме) ;
Электр аергычы төре	Europlug, CEE 7/5, Type L
Автомобил хәрәкәте ягы	уң
Челтәр көчәнеше	220 вольт
Телефон коды	+963
ISO 3166-1 коды	SY
ХОК коды	SYR
Интернет домены	.sy

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Сүрия (мәгънәләр) битенә күчегез.

Сүрия — Азиядә урнашкан дәүләт.

Халык

Илдә нигездә гарәпләр, көрдләр, төрекмәннәр, әрмәннәр, әссүриялеләр һәм чиркәсләр яши.

Дин

Сүрия — күбесенчә ислам иле; 2007 ел мәгълүматлары буенча, ил халкының 87 % ын мөселманнар тәшкил иткән. Аларның 74 % ы сөннилар (шәфигый, хәнәфи, хәнбәли мәзһәбләре), 13 % ы — шигыйлар (әләвияләр, исмәгыйлиләр, уникечеләр)^[9]. Бүген Сүриядә 2 миллионга якын (халыкның 11 % ы тирәсе) әләвия исәпләнә, һәм бу дини төркем вәкилләре Сүрия сәясәтендә һәм Сүрия хәрбиләрендә өстенлек итә. Сүриянең хәзерге президенты Бәшәр Әсәд — әләвия нәселеннән шигый. Азчылык диннәр вәкилләренә христианнар (0,5 млн кеше) керә; шуның эченнән православлар (Антиохия (260 мең), Сүрия (195 мең), Рус православие чиркәүләре); Әрмән апостол чиркәве (150 мең); Ассирия Көнчыгыш чиркәве (70 мең); Католиклар (430 мең), протестантлар (40 мең). Кайчандыр зур җәмгыяте булган яһүд дине 90 кешегә калган. Бәһаи вәкилләре — 180, зәрдөштлек — 40 кеше.

Сүриядә ислам

Идарә-җир төзелеше

14 губерния.

Тарих

VII нче гасыр — Гарәп хәлифәтенә керә
1516–1918 — Госманлы империясе составында
1920–1943 — Франция мандатында
1958 елда — Мисыр белән берләшә
1961 елдан аерым республика
1967 елда Исраил аның кайбер жирләрен яулап ала. Озакламый алар кире кайтарыла.

Мәдәнияте

Калып:Planned

Әдәбияты[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Калып:Planned

X—XI гасырлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Әбүләла әл-Мүәрри (973—1057)

Ватандашлар сугышы (2011 елдан)

2011 елның мартыннан Сүриядә Ватандашлар сугышы башлана. Башта Дәрья шәһәрендә, соңрак башка калаларда хакимияткә каршы чуалышлар башланып, соңрак алар сугышка әверелә.

2013 елда сугыш авыр кораллар белән дәвам итә. 500 мең сүрияле илдән качып китергә мәҗбүр була. Август аенда химик корал кулланылганы да билгеле.

Чыганаклар

↑ http://data.uis.unesco.org/index.aspx?queryid=239; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
↑ https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI; Отчёт о развитии человечества; чыгару датасы: 2022.
↑ http://data.uis.unesco.org/Index.aspx?DataSetCode=DEMO_DS; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI.
↑ "International Numbering Resources Database"; подзаголовок: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value; тикшерү датасы: 3 июль 2016; мөхәррир: Халыкара телекоммуникацияләр береге.
↑ "International Numbering Resources Database"; подзаголовок: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value; тикшерү датасы: 8 июль 2016; мөхәррир: Халыкара телекоммуникацияләр береге.
↑ ¹ ² ³ ⁴ "World Plugs"; тикшерү датасы: 10 июнь 2016; мөхәррир: Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе.
↑ http://chartsbin.com/view/edr.
↑ Izady, Michael (2018). "Syria: Ethnic Shift, 2010-mid 2018". Columbia University. Retrieved 2019-04-08 [ингл.]

[wikidata-cbbfd8aea8c18a0932779aa32248bfea86b21d15-v3-1] ttp://data.uis.unesco.org/index.aspx?queryid=239; ЮНЕСКО-ның статистика институты.

[wikidata-e548aea921984ef4ec84b65d4220d0a277f8a938-v3-2] ttps://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI; Отчёт о развитии человечества; чыгару датасы: 2022.

[wikidata-47aa5194a39be105360cff2e65c96c5da75f1a6f-v3-3] ttp://data.uis.unesco.org/Index.aspx?DataSetCode=DEMO_DS; ЮНЕСКО-ның статистика институты.

[wikidata-fbecc91df309c6a24e7220dcc7f05105bebe7b68-v3-4] ttps://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI.

[wikidata-7f94030f539d26cb4db5f252f8f05e5cfc6b0d96-v3-5] "International Numbering Resources Database"; подзаголовок: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value; тикшерү датасы: 3 июль 2016; мөхәррир: Халыкара телекоммуникацияләр береге.

[wikidata-6bc66ae882aecaa2d23d15a7021b93de899176e0-v3-6] "International Numbering Resources Database"; подзаголовок: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value; тикшерү датасы: 8 июль 2016; мөхәррир: Халыкара телекоммуникацияләр береге.

[wikidata-d72016721474f4db19140262c795464c1a7227ad-v3-7] ¹ ² ³ ⁴ "World Plugs"; тикшерү датасы: 10 июнь 2016; мөхәррир: Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе.

[wikidata-b7450da492648eb7c723ac8bdf33491074d2ba64-v3-8] ttp://chartsbin.com/view/edr.

[9] Izady, Michael (2018). "Syria: Ethnic Shift, 2010-mid 2018". Columbia University. Retrieved 2019-04-08 [ингл.]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Ислам хезмәттәшлеге оешмасындагы әгъза илләр һәм күзәтүче илләр
ИХО әгъзалары	Азәрбайҗан • Алжир • Албания • Әфганстан • Бангладеш • Бәхрәйн • Бенин • Бруней • Буркина-Фасо • Габон • Гамбия • Гвинея • Гвинея-Бисау • Джибути • Мисыр • Индонезия • Үрдүн • Гыйрак • Иран • Йәмән • Камерун • Казакъстан • Катар • Кыргызстан • Комор утраулары • Кот-д'Ивуар • Күвәйт • Лөбнан • Ливия • Мавритания • Малайзия • Мали • Мальдивлар • Марокко • Мозамбик • Нигер • Нигерия • Берләшкән Гарәп Әмирлекләре • Оман • Пакистан • Фәлистыйн • Согуд Гарәбстаны • Сенегал • Сүрия ^* • Сомали • Судан • Сьерра-Леоне • Таҗикстан • Того • Тунис • Төркмәнстан • Төркия • Уганда • Үзбәкстан • Чад
ИХО күзәтүче-илләре	Босния һәм Герцеговина • Русия Федерациясе • Төньяк Кипрның Төрек Җөмһүрияте • Таиланд • Үзәк Африка Җөмһүрияте
ИХО күзәтүче-оешмалары	БМО • Африка Берлеге • Гарәп дәүләтләре лигасы • Икътисади хезмәттәшлек оешмасы • Мороны азат итү милли фронты • ИКО әгъзасы булган дәүләтләрнең парламент берлеге • Бер якка да кушылмаучылык хәрәкәте
^* -2012 елда әгъзалыгы рәсми туктатылган.