Чад
 Байрак
 Илтамга
| |
| Шигарь | Unity, Work, Progress  |
|---|---|
| Башкала | Нджамена |
| Халык саны | 15 477 751 (2018) |
| Нигезләнгән | 11 август 1960 |
| Сәгать кушагы | UTC+01:00 |
| Кардәш шәһәрләр | Айсай |
| Рәсми тел | француз теле, гарәп теле |
| География | |
| Мәйдан | 1,284,000.0 км² |
| Координатлар | 15.46667°N 19.4°E |
| Сәясәт | |
| Дәүләт башлыгы | Махамат Деби |
| Хөкүмәт башлыгы | Идрис Деби |
 | |
| Икътисад | |
| Акча берәмлеге | КФА BEAC франкы |
| Эшсезлек дәрәҗәсе | 7% (2014)[1] |
| Туу күрсәткече | 6.156 (2014)[2] |
| КПҮИ | 0.394 (2021)[3] |
| Яшәү озынлыгы | 52.903 ел (2016)[4] |
| Джини коэффициенты | 37.5 (2018)[5] |
| Башка мәгълүмат | |
| Ярдәм телефоннары | |
| Электр аергычы төре | тип D,[6] CEE 7/5,[6] Schuko,[6] Europlug[6] |
| Автомобил хәрәкәте ягы | уң[7] |
| Челтәр көчәнеше | 220 вольт |
| Телефон коды | +235 |
| ISO 3166-1 коды | TD |
| ХОК коды | CHA |
| Интернет домены | .td[8] |
Чад — Үзәк Нджамена. Диңгезгә чыгу юлы юк. Төньякта Ливия белән, Көнчыгышта Судан белән, Көньякта Үзәк Африка Җөмһүрияте белән, Көньяк-көнбатышта Нигерия һәм Кәмирун белән, Көнбатышта Нигер белән чиктәш. Мәйдан буенча бу Африкада бишенче ил.
Чад төрле табигый зоналарга бүленгән: төньякта сахра, үзәктә коры Сахель поясы һәм көньякта мул Судан саваннасы өлкәсе. Башкала Нджамена илдә иң зур шәһәр. Чад 200 дән артык этник төркем өчен өй булып тора. Илнең рәсми телләре француз теле һәм гарәп теле. Ислам һәм христианлык диннәре киң таралган. Безнең эрага кадәр 7-нче меңьеллыкта халык күпләп Чад территориясенә күченә. Безнең эрага кадәр 1-енче меңьеллыкта Сахара территориясе аша сәүдәне кулда тотучы дәүләтләр һәм империяләр үсеп чыга. 1920 елга Франция территорияне били һәм Франция Экваториаль Африка өлеше итә. 1960-ынчы елда Томбалай хакимлеге астында бәйсезлек яулана. 1979-ычны елда фетнәчеләр башкаланы ала һәм көньякта хөкемдарлыкка ахыр куя. 2003 елда Дарфурда кризис булган һәм чик аша Суданнан көнчыгыш Чадка качаклар күп килгән. Чад дөньяда иң ярлы һәм корумпирланган илләрнең берсе, халыкның күпчелеге ярлы көтүчеләр яки фермерлар. 2003 елдан чи нефть экспортта мамыкны уза.
Диннәр
 |
 | Ангола • Әлҗәзаир • Бенин • Ботсвана • Буркина Фасо • Бурунди • Габон • Гамбия • Гана • Гвинея • Гвинея-Бисау • Җибути • Замбия • Зимбабве • Кабо-Верде • Камерун • Кения • Комор утраулары • Конго Демократик Җөмһүрияте • Конго Республикасы • Кот-д'Ивуар • Көньяк Африка Җөмһүрияте • Көньяк Судан • Лесото • Либерия • Ливия • Маврикий • Мавритания • Мадагаскар • Малави • Мали • Марокко • Мисыр • Мозамбик • Намибия • Нигер • Нигерия • Руанда • Сан-Томе һәм Принсипи • Свазиленд • Сейшел утраулары • Сенегал • Сомали • Судан • Сьерра-Леоне • Танзания • Того • Тунис • Уганда • Үзәк Африка Җөмһүрияте • Хәбәшстан • Чад • Экваториаль Гвинея • Эритрея
Мөстакыйль булмаган территорияләр: Һиндстан океанында Британия территорияләре • Эпарсе Утраулары Галмудуг • Нортленд • СГДҖ • Сомалиленд | |
- ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS.
- ↑ http://data.uis.unesco.org/index.aspx?queryid=239; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
- ↑ https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI; Отчёт о развитии человечества; чыгару датасы: 2022.
- ↑ http://data.uis.unesco.org/Index.aspx?DataSetCode=DEMO_DS; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
- ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 "World Plugs"; тикшерү датасы: 10 июнь 2016; мөхәррир: Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе.
- ↑ http://chartsbin.com/view/edr.
- ↑ https://icannwiki.org/Country_code_top-level_domain.