Ренат Ибраһимов
Ренат Ислам улы Ибраһимов (рус. Ибраги́мов Рена́т Исла́мович; 20 ноябрь 1947, Львов — 14 май 2022, Мәскәү) — совет һәм Россия эстрада җырчысы (бас-баритон), композитор. Татарстанның һәм РСФСР халык артисты (1981), Кыргызстан, Каракалпакстан, Карачай-Черкес республикалары халык артисты[1], Габдулла Тукай исемендәге премия лауреаты (1979), Молдавиянең сәнгать остасы (2007)[2].
Тәрҗемәи хәле
Ул 1947 елның 20 ноябрендә Илбау шәһәрендә туа. Музыка мәктәбендә домра классында белем ала, кечкенәдән үк классик арияләр һәм җырларны җырлап үсә. Уналты яшеннән үзешчән эстрада оркестрында җырлап йөри. Казан дәүләт консерваториясендә икееллык әзерләү бүлегендә укыганнан соң, вокал бүлегенә укырга керә. М.Җәлил исемендәге татар дәүләт опера һәм балет театрында эшли, эстрадада да чыгышлар ясый. Төрле конкурсларда лауреат исемен ала.
Ренат Ибраһимов Мәскәү шәһәрендә яшәп иҗат эше белән шөгыльләнә. Җырчының исеме төрле чит илләрдә дә билгеле, еш кына ул чыгышлар белән гастрольләргә йөри. Җырлаудан тыш, Ренат Ибраһимов шигырьләр дә яза, җырлар иҗат итә.
2022 елның 14 маенда кичке 7 дә 75 яшендә вафат[3].
Тәрҗемәи хәле
1947 елның 20 ноябрендә Украина ССРында, Львов шәһәрендә хәрби хезмәткәр гаиләсендә туа[4]. Әтисе Ислам Ибраһимов, педагогик белемгә ия, сугыш елларында артиллерия училищесында укый, фронтта ут батареясе командиры булып хезмәт итә. Җиңгәннән соң берара тәэмин итүче булып эшли, хезмәттән киткәч, гаиләсен алып, тарихи ватанына — Казанга — күченә. Милләте — татар.
Казанның 6 нчы мәктәбендә урта белем ала, бер үк вакытта музыка мәктәбен дә тәмамлый.
1967–1968 елларда армиядә хезмәтенә алына, Идел буе хәрби округының җыр һәм бию ансамблендә хезмәт итә. Хезмәт срогын бетерми, ВЛКСМ Үзәк Комитеты аны «Ал канәфер» фестиваленә җибәрә.
1973 елда Ибраһимов Казан дәүләт консерваториясен тәмамлый һәм үзенең иҗат юлын Муса Җәлил исемендәге Татар академия опера һәм балет театры сәхнәсендә башлый, анда ул «Князь Игорь», Эскамильо («Кармен»), Валентин («Фауст»), Евгений Онегин («Евгений Онегин»), Елецкий («Пиковая дама») кебек операларда әйдәп баручы партияләрне башкара.
1974 елның октябрендә V Бөтенсоюз эстрада артистлары конкурсы лауреаты була — беренче премияне Валерий Чемоданов белән бүлешә.
1975 елда Сочида «Ал канәфер» җыр конкурсында төп премия ала. 1978 елда «Наш город» җыры белән ел саен үткәрелә торган «Ел җыры» фестивалендә катнаша. Музыкаль чыгышлар белән беррәттән, Ибраһимов шулай ук берничә кинофильмда да төшә, аларның иң танылганы — «Итальянский контракт» (1993). Берничә кинокартина төшерә. «Работа, есть работа», «К доске» кинофильмнарын чыгара.
1979 елда «Җырлый Ренат Ибраһимов» фильм-концерты төшерелә.
1999 елда артист «Ренат Ибраһимов җыр театры»на нигез сала, бу аңа төрле музыка жанрларын популярлаштырырга мөмкинлек бирә.
1999 елда «Музыкальный ринг» программасында катнаша.
1999 елда махсус Ренат Ибраһимов җитәкчелегендә «Итальянский контракт» фильмы сценарие языла. Җырчы бу картинаның продюсеры була һәм анда төп рольне — үзен уйный.
2001 елда Ренат Ибраһимов Сергей Пенкин белән бергә РТР телеканалында Сергей Минаевның «Два рояля» программасында катнаша.
2007 елда Ренат Ибраһимов «Ностальгия» каналында «Рождённые в СССР» программасы герое була.
2007 елда Олег Нестеровның «По волне моей памяти» авторлык программасы чыгарылышларының берсе («Время» каналы — Беренче канал. Бөтендөнья челтәре) Ренат Ибраһимовка багышлана.
2008 елда НТВ каналының «Суперстар 2008. Команда мечты» проектында катнаша.
2014 елда Федор Шаляпин, Мөслим Магомаев, Фрэнк Синатра, Том Джонс, Евгений Мартынов, Лев Лещенко образларында «Точь-в-точь» шоуында катнаша.
2017 елда җырчы 70 еллыгын билгеләп үтә. Бу уңайдан Кремль сараенда Ибраһимовның «По морю жизни» автобиографиясе мотивлары буенча куелган концерты була. Конферансье ролендә актер Марат Бәшәров чыгыш ясый. Юбилярны Динә Гарипова, Роза Рымбаева, «Ялла» һәм «Сябры» ансамбльләре котлый.
2019 елның көзендә Ренат Ибраһимов һәм Мари Карне башкаруында «Guarda che luna» җырына клип премьерасы була.
2020 елның Җиңү көненә артист танылган якташлары белән бергә «Мәңгелек дан» («Вечная слава») ролигын чыгара. Клипны татарча яздыруда Элвин Грей, Эльмира Кәлимуллина, Алсу, Роза Хәбибуллина катнаша.
Артист биш телдә җырлый, Ибраһимов репертуарында йөзләгән халык, эстрада һәм опера композицияләре була. Тыңлаучылар арасында иң популяр җырлары — «Влюбленная весна», «Наш город», «Что так сердце раствожено».
2018 елда «Ренат Ибраһимов. Тормыш һәм мәхәббәт турында» документаль фильмы төшерелә.
Аның «Воспоминание о красной кавалерии» («Кызыл кавалерия турында истәлек») җыры 1971 елда Казанда узган патриотик темага республика җыр конкурсында лауреат була, «Колыбельная» җыры Бөтенсоюз радиосында яздырыла.
2022 елның 14 маенда Мәскәүдәге өендә, тромбы өзелү сәбәпле, 75 яшендә вафат була[5].
15 майда Мытищиның Волково зиратының мөселман өлешендә җирләнгән[6].
2023 елның 20 ноябрендә Ренат Ибраһимов каберендә һәйкәл ачыла.
Шәхси тормышы
Өч тапкыр өйләнгән, 8 бала атасы.
- Беренче тормыш иптәше Тамара, ике кызлары:
- Өлкән кызлары — Надежда. Кияүгә чыгып, Франциядә яши.
- Икенче кызлары — Вера. Подмосковьеда яши.
- Икенче никахы: тормыш иптәше — Альбина, балалары Мәскәүдә яши:
- Улы — Солтан, җырчы, Россия 1 телеканалындагы музыкаль шоуларда катнашучы.
- Кызы — Айя, кияүдә.
- 2009 елның октябрендә Ибраһимов өченче тапкыр өйләнә, тормыш иптәше — Светлана Миңнеханова (1989), аларның өч кызы һәм улы туа:
- Кызы — Асылбикә (2008).
- Кызы — Аишә (2010).
- Улы — Атилла (2013).
- Кызы — Мәрьям (февраль 2017)[7].
2010 елда ирле-хатынлы Хаҗда булалар.
Ренат Ибраһимов рәсем сәнгате белән мавыга. Өч ел татар рәссамы Илдар Зарипов остаханәсендә укый. Автор үз әсәрләрен профессиональ рәссамнар күргәзмәләрендә тәкъдим итә; берничә картинасын музейлар сатып алган.
Фильмография
- 1971 — Мелодии с Волги
- 1993 — Итальянский контракт — Ренат
- 1993 — Военно-полевой романс
- 2005 — Сага древних булгар. Сага о любви дочери Чингисхана
Дәүләт бүләкләре һәм премияләре
- РСФСРның халык артисты (13 май, 1981) — совет сәнгате өлкәсендәге хезмәтләре өчен[8].
- Молдавия сәнгать остасы (30 октябрь, 2007, Молдавия) — музыка сәнгатен үстерүдәге һәм пропагандалаудагы аерым казанышларын тану билгесе буларак, Молдавия—Россия мәдәни багланышларын ныгытуга керткән өлеше һәм иҗат эшчәнлегендәге күренекле уңышлары өчен.
- Татарстан Республикасының халык артисты.
- Татарстан Республикасының Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясе (1979)[9].
- Россия Эчке эшләр министрлыгы премиясе.
- II дәрәҗә «Әл-Фәхр» ордены (Россия Мөфтиләр шурасы).
Искәрмәләр
- ↑ Указ Президента Республики Молдова № 1357 от 30.10.2007. Мөрәҗәгать итү датасы: 11 июль 2021. Архивировано 11 июль 2021 года.
- ↑ Указ Президиума Верховного Совета РСФСР от 13 мая 1981 года «О присвоении почётного звания „Народный артист РСФСР“ Арсланову А. Г., Зиганыниной Р. А., Ибрагимову Р. И.» Мөрәҗәгать итү датасы: 11 июль 2021. Архивировано 11 июль 2021 года.
- ↑ Россиянең халык артисты Ренат Ибраһимов вафат. Татар-информ, 14.05.2022
- ↑ Ибрагимов Ренат. Мөрәҗәгать итү датасы: 20 ноябрь 2013. Архивировано из оригинала 2 февраль 2014 года.
- ↑ Скончался певец и народный артист РСФСР Ренат Ибрагимов — Реальное время. m.realnoevremya.ru. Мөрәҗәгать итү датасы: 14 май 2022. Архивировано 14 май 2022 года.
- ↑ Рената Ибрагимова похоронили на Волковском кладбище. РИА «Новости». Мөрәҗәгать итү датасы: 15 май 2022. Архивировано 15 май 2022 года.
- ↑ 70-летний Ренат Ибрагимов станет отцом в девятый раз | StarHit.ru. 14 гыйнвар 2018 тикшерелде.
- ↑ Указ Президиума Верховного Совета РСФСР от 13 мая 1981 года «О присвоении почётного звания „Народный артист РСФСР“ Арсланову А. Г., Зиганыниной Р. А., Ибрагимову Р. И.» Мөрәҗәгать итү датасы: 11 июль 2021. Архивировано 11 июль 2021 года.
- ↑ Ибрагимов Ренат. Мөрәҗәгать итү датасы: 20 ноябрь 2013. Архивировано из оригинала 2 февраль 2014 года.
Сылтамалар
- Поет Ренат Ибрагимов. Часть 2. // www.rutube.ru, 16.4.2024.
