РУВИКИ — интернет-энциклопедия мәгълүматы
Илдус Бари улы Хәйбуллин (1937 елның 11 октябре - 23 февраль 2007) - Россия физигы, Россия Фәннәр академиясе әгъза-корреспонденты, Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе академигы, күп кенә милли академияләрнең мактаулы әгъзасы.
Тәрҗемәи хәле
Хәйбуллин Илдус Бари улы Татарстан АССРның Яшел Үзән районы Төньяк Норлат авылында туган. Милләте буенча-татар.
1960 елда Казан авиация институтының радио факультетын тәмамлый.
1960-1966 елларда 296 нчы п/яда (Казан) инженер, өлкән инженер, радиотехника бүлеге лабораториясе мөдире булып эшли.
1966-1992 елларда РФА Казан фәнни үзәгенең Казан физика-техник институтында (лаборатория мөдире, фәнни эш буенча директор урынбасары) эшли.
1973 елда Илдус Бари улы Мәскәүдә кандидатлык диссертациясен яклый.
1985 елда Илдус Бариевич ион-легацияләнгән ярымүткәргечләрне лазерлы яндыру буенча фәнни доклад рәвешендә докторлык диссертациясен яклый, ә 1991 елда Россия Фәннәр Академиясенең әгъза-корреспонденты итеп сайлана.
1992 елдан башлап Татарстан Республикасы Фәннәр академиясенең баш гыйльми секретаре, РФА Казан фәнни үзәгенең Казан физика — техник институтының радиацион физика лабораториясе мөдире булып эшли. Илдус Бариевич — Казан физик юнәлештәге фәнни мәктәбенә яңа булган - ион имплантациягә нигез салучы, профессор. Төп фәнни хезмәтләр каты җисемнәр физикасына, ярымүткәргечле микроэлектроника һәм исәпләү техникасына багышланган.
2007 елда вафат була.
Бүләкләре
Чыганаклар
Тышкы сылтамалар
Шулай ук карагыз
ТР Фән һәм техника өлкәсендәге Дәүләт бүләге лауреатлары (1994-2003 • 2004-13 • 2014-23) |
---|
1994 ел |
1 |
Мирфатыйх Зәкиев • Фуат Ганиев • Диләрә Тумашева • Клара Зиннәтуллина |
2 |
Пётр Старостин • Рөстәм Габәшев • Евгений Казаков • Фаяз Хуҗин • Һарун Йосыпов |
3 |
Андрей Визель • Абдурахим Муслинкин • Рамил Гәрәев • Рофия Хафизҗанова • Валерий Данилов • Сәгъдә Фатыйхова |
4 |
Ренат Сәйфуллин |
5 |
Усман Вәлиуллин • Нина Капитонова • Любовь Семахина |
6 |
Юрий Каргин • Яков Левин • Алвина Вафина |
7 |
Фаат Гарифуллин • Харлампий Харлампиди • Гаяз Сахапов • Борис Серебряков • Ринат Галиев • Валерий Шәмсетдинов |
8 |
Рафил Габделмәҗитов • Ринат Галеев • Галина Кандаурова • Эсаф Сөләйманов • Рәис Хисамов • Изил Йосыпов |
| |
---|
1995 ел |
1 |
Хатыйп Миңнегулов |
2 |
Хәйдәр Гафаров • Илдар Әхтәмов |
3 |
Харис Гаффаров • Ривнур Хәмәдиев • Рисалә Шәфыйкова • Иван Никитин • Фидаил Хөсәенов |
4 |
Герман Полетаев • Франтишек Выскочил • Ирина Волкова • Хәниф Хәмитов • Рәшит Гыйниятуллин • Евгений Волков |
5 |
Роберт Гарипов • Инсур Вәлиев • Ринат Сабиров • Алтаф Габдерахманов |
6 |
Александр Пленкин • Равил Рәхимов • Равил Садыйков • Владимир Семёнов • Павел Сенаторов • Индрик Тихвинский • Николай Чуприна • Иосиф Шаманский |
7 |
Фәйзерахман Юнысов |
|
---|
1996 ел |
1 |
Мирза Мәхмүтов |
2 |
Нәриман Хаҗипов • Фоат Әкбәров • Рафат Хамзин • Михаил Харитонов • Раиса Тюрикова |
3 |
Юрий Сәхәбетдинов • Фәридә Янгуразова |
4 |
Альберт Кәримов • Владимир Клоков • Зөфәр Садыйков |
5 |
Георгий Васянин • Абрик Магалимов • Владимир Чендарев |
6 |
Шамил Чабдаров • Ян Урецкий • Равил Мнекин • Алексей Овчинников |
|
---|
1997 ел |
1 |
Назыйм Ханзафаров |
2 |
Алтер Литвин |
3 |
Павел Гребнев |
4 |
Алексей Якимов • Шамил Шакиров • Рафик Вахитов • Фаикъ Сафиоллин • Фоат Садретдинов • Айдар Габбасов |
5 |
Валентина Угрюмова • Роберт Гәрәев • Геннадий Романов • Мәлик Габетдинов • Валерий Черевин • Павел Фәхретдинов • Галия Йосыпова |
6 |
Генрих Шарнин • Илдус Садыйков • Леонид Тарасов • Илсөя Шергина |
7 |
Рафаэль Мәхмүдов • Рафаил Нурмөхәммәтов • Ирек Хәйруллин |
8 |
Илгиз Садыйков • Владимир Сопин • Анатолий Есипов • Шамил Миңнебаев • Александр Панарин • Разиф Галимов • Риф Фәхретдинов |
|
---|
1998 ел |
1 |
Азат Вилданов • Вячеслав Фомин • Фоат Шакиров • Рәшит Шакирҗанов • Борис Матюшко |
2 |
Геннадий Васянов • Игорь Дьячков • Анатолий Тюрин • Анатолий Шишкин • Рөстәм Фәйзуллин |
3 |
Анатолий Лукин • Алексей Макаров • Феликс Сатаров • Владимир Селезнёв • Юрий Стрельников • Илдар Фәйзрахманов • Илдус Хәйбуллин |
4 |
Бәһрам Садыйков |
5 |
Кев Салихов |
6 |
Рүзәл Йосыпов |
|
---|
1999 ел |
1 |
Йолдыз Нигъмәтуллина |
2 |
Фирсинә Сафина |
3 |
Мөхәммәтфатих Шәкүров • Илсур Галимҗанов • Виктор Лысов • Рузалин Шакиров |
4 |
Иван Микусев |
5 |
Анатолий Пухачев • Виктор Люлин • Фәрид Шакиров • Фидарис Мингазов • Фоат Гыйззәтуллин • Салимҗан Гыймадиев • Евгения Захарова |
6 |
Җәлил Сибгатуллин • Ольга Пикуза |
7 |
Алмаз Газизов • Лидия Галактионова • Николай Лебедев • Фәнис Мәннанов • Васил Хөсәенов |
8 |
Нәҗип Мәҗитов • Азат Хафизов • Юрий Жемков • Владислав Загурский • Иосиф Левин • Михаил Корочкин • Сабир Шәйхетдинов • Олег Шевченко |
|
---|
2000 ел |
1 |
Михаил Черепанов • Фәндилә Хәбибуллина |
2 |
Илдар Салихов • Рәис Хәбиров • Рәисә Габдрахманова |
3 |
Илшат Гайсин • Римма Сәгыйтова • Хәйдәр Әглиев • Валерий Реут • Рәүф Юнысов |
4 |
Аделаида Потёмкина |
5 |
Мира Пономарёва • Сергей Пономарёв • Владимир Кобылянский • Таһир Һадиев • Юрий Еров • Әмир Һадиуллин • Ильяс Закиров |
6 |
Борис Соколов • Илгизәр Якупов • Михаил Фурман • Борис Тихомиров • Владимир Кузовенин • Альфред Нәҗметдинов |
7 |
Любомир Винтер • Илдар Гыйльфанов |
8 |
Александр Авраменко • Владимир Фадеев • Александр Фролов • Радик Әфләтунов • Геннадий Шариков • Зиннур Зиякаев |
|
---|
2001 ел |
1 |
Индус Таһиров |
2 |
Искәндәр Мозаффаров • Илдус Дәүләтшин |
3 |
Илдус Низамов |
4 |
Игорь Овчинников • Юрий Галәметдинов • Илдар Бикчәнтәев • Галина Иванова |
5 |
Таһир Дәүләтшин • Алексей Демидов • Лидия Зарипова • Равил Хәбибуллин • Зәгъфәр Дәүләтшин • Илгизәр Шәрипов |
6 |
Наил Гыйльметдинов • Леонид Курочкин • Рөстәм Дибердиев |
7 |
Наил Әхмәтов • Камил Гарифов • Гали Ганиев • Нух Гыйльфанов • Раувел Ишкаев • Анатолий Правдюк • Александр Скворцов |
|
---|
2002 ел |
1 |
Гомәр Саттаров |
2 |
Евгений Карпухин • Дамирә Галиева • Рафаэль Шәммасов • Елена Низаметдинова |
3 |
Юрий Салаев • Михаил Московцев • Юрий Быков • Владимир Ворончихин • Михаил Кораблёв • Станислав Макшаков • Борис Белоус |
4 |
Фёдор Щелков • Алия Акмаева • Шамил Әхмәтҗанов • Камил Гыйбадуллин • Альфред Садыйков • Евгений Соколов • Виктор Солдатов • Равил Хәмитов |
5 |
Валерий Карташев • Булат Вәлишев • Алексей Степанов • Леонид Павлов • Вячеслав Шаргин • Сергей Коробов • Леонид Бабушкин |
|
---|
2003 ел |
1 |
Рәүфә Уразманова • Розалинда Мусина • Светлана Суслова • Наил Халиков • Рәмзия Мөхәммәдова |
2 |
Луиза Бәйрәмова |
3 |
Әгъләм Садретдинов • Рафаэль Әбүзәров • Зәкәрия Усманов • Минсагыйр Нуртдинов • Мөнирә Гайнуллина • Олег Якимов • Андрей Буров |
4 |
Камил Шакиров • Рөстәм Ситдыйков • Луиза Карпенко • Резеда Трегубова • София Моратова • Александр Дубровский |
5 |
Васил Гыйззәтуллин • Максуд Галиев • Нәгыйм Газизов • Марат Сибгатуллин • Әхмәдулла Газизуллин • Нургали Миңнеханов • Александр Мурзов |
6 |
Талия Лыгина • Анатолий Корнилов • Татьяна Конюхова • Валерий Лузин • Светлана Волкова • Рәфыйк Хәйдәров • Борис Горбачёв • Валерий Гонюх |
7 |
Людмила Абуталипова • Валентина Тихонова • Марс Шәехов • Валерий Васильев |
8 |
Илгизәр Закиров • Илсур Галиев • Владимир Петин • Геннадий Шелин • Юрий Пичушкин • Вадим Титов |
|
---|
«Дуслык» |
---|
Медальләр | «ТР алдындагы казанышлар өчен» ▪ «Фидакарь хезмәт өчен» ▪ «Җирле үзидарәне үстерүдәге казанышлар өчен» ▪ «Ана даны» ▪ «ТАССР төзелүгә 100 ел» ▪ «Өч миллиард тонна Татарстан нефтен чыгару уңаеннан» |
---|
Халык | артисты ▪ рәссамы ▪ укытучысы ▪ шагыйре ▪ язучысы |
---|
Атказанган | авыл хуҗалыгы механизаторы ▪ авыл хуҗалыгы хезмәткәре ▪ агроном ▪ азык-төлек сәнәгате хезмәткәре ▪ артист ▪ архитектор ▪ ветеринария табибы ▪ геолог ▪ җиңел сәнәгать хезмәткәре ▪ җиртөзәр ▪ зоотехник ▪ икътисадчы ▪ коткаручы ▪ машина төзүчесе ▪ мәгълүматлаштыру һәм элемтә хезмәткәре ▪ мелиоратор ▪ нефтьче ▪ рационализатор ▪ сәламәтлек саклау хезмәткәре ▪ сәнгать эшлеклесе ▪ табиб ▪ терлекче ▪ торак-коммуналь хуҗалыгы хезмәткәре ▪ төзүче ▪ транспорт хезмәткәре ▪ уйлап табучы ▪ укытучы ▪ урманчы ▪ фән эшлеклесе ▪ фән һәм техника эшлеклесе (1940-2004) ▪ физик культура хезмәткәре ▪ халыкка хезмәт күрсәтү өлкәсе хезмәткәре ▪ халыкны социаль яклау хезмәткәре ▪ эчке эшләр органнары хезмәткәре ▪ химик ▪ эколог ▪ энергетик ▪ югары мәктәп хезмәткәре ▪ юрист |
---|
Шәрәфле | ватандашлары: калып ▪ Абдулла Алиш ▪ Бакый Урманче ▪ Бәллүр каләм ▪ Гавриил Державин ▪ Гамил Афзал ▪ Гаяз Исхакый ▪ граждан җәмгыяте институтларын үстерү ▪ Дамир Сираҗиев ▪ Илдар Юзеев ▪ Илһам Шакиров ▪ Каюм Насыйри ▪ Марсель Сәлимҗанов ▪ Мирза Мәхмүтов ▪ Муса Җәлил ▪ Рафаил Төхфәтуллин ▪ Ризаэддин Фәхреддин ▪ Саҗидә Сөләйманова ▪ Сөббух Рәфыйков ▪ «Тантана» ▪ Туфан Миңнуллин ▪ Хәниф Хәйруллин ▪ Хөсәен Ямашев ▪ Шамил Бикчурин ▪ Шәйхи Маннур ▪ Шәүкәт Галиев ▪ Эдуард Касыймов |
---|
|