Казахстан

РУВИКИ — интернет-энциклопедия мәгълүматы
Казахстан
каз. Қазақстан Республикасы
каз. Қазақстан
Байрак[d]Илтамга[d]
Flag of Kazakhstan.svgEmblem of Kazakhstan latin.svg
Тема җәгърафиясе география Казахстана[d]
Һәштәге Kazakhstan
Административ бүленеше Астана, Алматы, Акмола өлкәсе, Актүбә өлкәсе, Алматы өлкәсе, Атырау өлкәсе, Көнчыгыш Казакъстан өлкәсе, Җамбыл өлкәсе, Караганды өлкәсе, Костанай өлкәсе, Кызылурда өлкәсе, Маңгыстау өлкәсе, Төньяк Казакъстан өлкәсе, Павлодар өлкәсе, Көнбатыш Казакъстан өлкәсе, Төркестан өлкәсе, Чимкәнт и Байкоңгыр
Тимер юл хәрәкәте ягы уң[d]
... хөрмәтенә аталган казакълар
Кулланылган тел казакъ теле, рус теле, уйгыр теле и Дунган теле
Демоним kasachisch, Kasache, Kasachin, Kazakhstani, kazah, Kazakh, Kazakstanano, kazaĥo, Kazakistänan, كازاخستاني, كازاخستانية, كازاخستانيون, казахстанцы, казахстанец, казахстанка, קזחי, קזחית, kazahi, kazah, kazahă, কাজাখ/কাজাকিস্তানী, kazako, kazaka, kazaki, kazake, cazac, kazaquistanín, kazaquistanina, kazakh, қазоқ, kazajo, Kazakhstanaise[1], Kazakhstanais[1], kazaki, kazaka, kazake и kazako
Гимн Казакъстан гимны
Илнең GS1 коды 487
BTI Status Index 5,48[2], 5,53[2], 5,24[2], 5,13[2], 5,05[2], 4,88[2], 4,7[2] и 4,91[2][3]
Илнең телефон коды +7[4]
Харита сурәте
Inequality-adjusted Human Development Index 0,755[5]
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны 112[d], 101[d][6], 102[d][6] и Q25648811?[6]
Иң төньяк ноктасы 55°26′ с. ш. 68°58′ в. д.GЯO
Минималь температура −57 °C[7]
Джини коэффициенты 27,8[8]
Электр аергычы төре Europlug[d][9] и Schuko[d][9]
Хөкүмәт башлыгы вазифасы Казахстанның Премьер-министры[d]
Кышкы күренеше
Ил башлыгы Касыйм-Җумарт Тукаев
Дипломатик мөнәсәбәтләр Алмания, Украина, Согуд Гарәбстаны, Кытай, Сербия, Бөекбритания, Белоруссия, Гөрҗистан, Канада, Дания, Үзбәкстан, Төркия, Аурупа Берлеге, Малайзия, Пакьстан, Кытай Җөмһүрияте, Мексика, Америка Кушма Штатлары, Көньяк Корея, Россия, Азәрбайҗан, Әрмәнстан, Греция, Һиндстан, Иран, Бангладеш, Корея Халык Демократик Республикасы[10] и Маҗарстан
Кыскача исем 🇰🇿 и Казахстан
Рәсми веб-сайт gov.kz [казакъ]​ [рус.]​ [ингл.]
Иң түбән ноктасы Карагие[d]
Идарә итү формасы президент җөмһүрияте[11]
Дәүләт
Мәдәният культура Казахстана[d]
Канунбирү органы Казакъстан парламенты[d]
Нигезләнү датасы 1991[12]
Никахка керү яше 18 яшь и 17 яшь
Гомер озынлыгы 72,3 ел[13]
Акча берәмлеге Казакъстан тәңкәсе
Дөнья кисәге Европа[14] и Азия
Диңгездәге идентификацияләү номеры 436
Монда җирләнгәннәр төркеме Категория:Похороненные в Казахстане[d]
Башкала Астана
Алыштырган Казакъ Cовет Социалистик Республикаcы
Тулаем туулар коэффициенты 2,74[15]
Ачык мәгълүматлар порталы Q97062138?
Башкарма хакимият Правительство Казахстана[d]
Илнең мобиль коды 401
Халыкара префикс 8
Халык саны
Иң көньяк ноктасы 40°34′08″ с. ш. 68°35′01″ в. д.GЯO
Хөкүмәт башлыгы Әлихан Смаилов
Рәсми исем каз. Қазақстан Республикасы
рус. Республика Казахстан
рус. Казахстан
каз. Қазақстан
уйг. قازاقىستان
фр. la République du Kazakhstan[1]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме Q7522344?
Кеше потенциалы үсеше индексы 0,811[17]
Мәйдан
  • 2 724 900 км²
Челтәр көчәнеше 220 вольт[9]
Дәүләт башлыгы вазифасы президент Республики Казахстан[d]
Нәрсә белән чиктәш Төрекмәнстан, Кытай, Кыргызстан, Үзбәкстан и Россия
Әгъзалык Берләшкән Милләтләр Оешмасы, БДБ, ŞXO[18], Центрально-Азиатское сотрудничество[d], ОБСЕ, Ислам хезмәттәшлеге оешмасы[19], Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Азия үсеш банкы[d], Интерпол[20][21], Группа ядерных поставщиков[d][22], Химик коралларны тыю оешмасы[d][23][24], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[25], Group on Earth Observations[d], Бөтендөнья почта берлеге[26][27], Халыкара телекоммуникацияләр береге[d][28], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d], Бөтендөнья метеорология оешмасы[29], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[30], Организация Договора о коллективной безопасности[d], Зона свободной торговли СНГ[d] и Төрки шура
Үзәк банкы Казакъстан Җөмһүрияте милли банкы[d]
Геомәгълүматлар Data:Kazakhstan.map
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан Урта Азия
Happy Planet Index score 38,6[31]
Сәгать поясы UTC+05:00
Феноменның икътисады экономика Казахстана[d]
Мәктәптә укымаган балалар саны 24 659[32]
Шигарь тексты El meu Kazakhstan и Менің Қазақстаным
Кардәш шәһәр Тойота
Иң көнчыгыш ноктасы 49°13′51″ с. ш. 87°18′54″ в. д.GЯO
Эшсезлек дәрәҗәсе 4 ± 1 процент[33]
Феноменның демографиясе Население Казахстана[d]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме 12 процент
Автомобил хәрәкәте ягы уң[d][34]
BTI Governance Index 4,15[2], 4,71[2], 4,72[2], 4,67[2], 4,27[2], 4,41[2] и 4,56[2][3]
Демократия индексы 3,14[35]
Шәрәфле ватандашлар төркеме Категория:Почётные граждане городов Казахстана[d]
Рәсми тел казакъ теле[36][37][…] и рус теле[38][39]
Иң көнбатыш ноктасы 48°26′01″ с. ш. 46°29′40″ в. д.GЯO
Иң югары ноктасы Хан Тәңре
Югары дәрәҗәле Интернет домены .kz и .қаз[d][40]
Логотип РУВИКИ.Медиа Казахстан РУВИКИ.Медиада

Казакъстан Җөмһүрияте (Казакъстан; каз. Qazaqstan Respýblıkasy, Қазақстан Республикасы; [qɑzɑqˈstɑn]) — күбесенчә Азиядә урнашкан дәүләт. Россия, Кытай, Кыргызстан, Үзбәкстан, Төрекмәнстан илләре белән чиктәш.

1997 елда Казакъстан башкаласы илнең көньягында урнашылган Алматыдан, исемен Астанага үзгәртелгән, үзәгендәге Акмола шәһәренә күчте. Башкала күчерүенең сәбәпләре арасында киләчәктә Алматыда җир тетрәү көтелүе иде. Моннан тыш, Нурсолтанда күбрәк казаклар яшәсә, Алматыда исә русларның өлеше зур.

Җәгъpафия

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Казакъстан — Азия һәм Яypyпa чигендә урнашкан трансконтиненталь дәүләт; территориянең күпчелеге Азиядә урнашкан.

Кырый ноктлалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Рельеф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Казакъстанның территориясен күбесенчә чүлләр (36 %) һәм ярымчүлләр (18 %) били. Казакъстан территориясенең 35 % өлешен далалар, 5,9 % — урманнар биләп тора.[41]

Илнең үзәк районнарында казак кечкенә таулар тезмәсе (Казахсᴋий мелкосопчник) урнашкан. Казакъстанның төньягын Көнбатыш Себер тигезлеге биләп тора.

Идарә-җир төзелеше

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Дәүләти бәйрәмнәр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  • 1—2 гыйнвар — Яңа ел
  • 8 март — Халыкара хатын-кызлар көне.
  • 21—23 март — Наурыз бәйрәме
  • 1 май — Казакъстан халкының бердәмлек бәйрәме
  • 7 май — Ватанны саклаучы көне
  • 9 май — Җиңү көне.
  • 6 июль — Башкала көне
  • 30 aугыcа — Казакъстан җɵмһүрᴎятсының Конституция көне
  • 10 Зөлхиҗҗә (Һиҗри тәкъвиме) — Корбан бәйрәм
  • 1 дᴎкәбеp — Казакъстанның беренче президенты көне
  • 16—17 дᴎкәбеp — Казакъстанның бәйсезлек көне

Казакъстанда туган танылган шәхесләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Төп мәкалә: :Төркем:Казакъстанда туганнар
Төп мәкалә: :Казакъстанда туган танылган шәхесләр

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ 1 2 3 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 https://www.bti-project.org
  3. ↑ 1 2 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/KAZ
  4. ↑ http://countrycode.org/kazakhstan
  5. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  6. ↑ 1 2 3 International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / за ред. Халыкара телекоммуникацияләр береге
  7. ↑ http://www.advantour.com/kazakhstan/weather.htm
  8. ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=KZ
  9. ↑ 1 2 3 World Plugs / за ред. Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  10. ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  11. ↑ http://www.constcouncil.kz/rus/norpb/constrk/
  12. ↑ https://web.archive.org/web/20010122033300/http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/belarus/by_appnc.html
  13. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  14. ↑ http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9998
  15. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  16. ↑ база данных Всемирного банка — Бөтендөнья банкы.
  17. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  18. ↑ http://eng.sectsco.org/about_sco/ — ŞXO.
  19. ↑ https://www.oic-oci.org/states/?lan=en
  20. ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
  21. ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Asia-South-Pacific/KAZAKHSTAN
  22. ↑ http://www.nuclearsuppliersgroup.org/en/participants1 — Группа ядерных поставщиков.
  23. ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — Химик коралларны тыю оешмасы.
  24. ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/kazakhstan
  25. ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  26. ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  27. ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=163
  28. ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  29. ↑ https://public.wmo.int/en/members/kazakhstan
  30. ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  31. ↑ https://happyplanetindex.org/countries/?c=KAZ
  32. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  33. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  34. ↑ http://chartsbin.com/view/edr
  35. ↑ 2020 Democracy Index
  36. ↑ http://online.zakon.kz/Document/?doc_id=1008034
  37. ↑ 7.1 // Қазақстан Республикасының Конституциясы (каз.) — 1995.
  38. ↑ 7.2 // Қазақстан Республикасының Конституциясы (каз.) — 1995.
  39. ↑ https://www.ethnologue.com/language/rus
  40. ↑ Домен .қаз делегирован Казахстану — Координационный центр национального домена сети Интернет, 2012.
  41. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2009-11-30, retrieved 2011-11-22 

Тышкы сылтамалар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Commons
РУВИКИ.Медиада бу тема буенча
Чыганак — https://tt.ruwiki.ru/w/index.php?title=Казахстан&oldid=8927383