Марсель Әхмәтҗанов

Марсель Әхмәтҗанов
Файл:М. Әхмәтҗанов.jpg
Тулы исеме	Марсель Ибраһим улы Әхмәтҗанов
Туган көне	26 март 1939(1939-03-26) (85 яшь)
Туган	Шөгер районы, Шөгер авылы
Эшчәнлеге	тарихчы-галим
Сайт	tashlar.narod.ru

Марсель Әхмәтҗанов — Татарстанның фән һәм техника өлкәсендәге Дәүләт бүләге лауреаты (2013).

Сугыш елларының иң авыр 1943 елында Әхмәтҗановлар гаиләсе Яңа Кенәр авылына (Арча районы) күчеп килә. Ул биредә урта мәктәпне тәмамлый. Мәктәп елларында ук телгә, әдәбиятка, тарихка зур кызыксынучанлык күрсәтә, төрле китаплар укый, татар халык иҗатына бәйле әдәбият туплый башлый. 1957 елда Казанга килә һәм Казан авыл хуҗалыгы, аннары химия-технология институтларында укый, ә 1963 елны, Казан дәүләт университетындагы тарих факультетының кичке бүлегенә укырга керә.

Университетта белем алганда ук М.Әхмәтҗанов күренекле әдип Нәкый Исәнбәт, Альберт Фәтхи, Фоат Вәлиев кебек галимнәр белән таныша, алар белән татар тарихы, аның борынгыдан калган мирасын барлау һәм өйрәнү хакында фикерләшеп яши. Әлеге татар зыялылары белән аралашу, галим булу теләге аны 1972 елда Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институты аспирантурасына алып килә. Монда татар шәҗәрәләре телен тикшерүгә багышланган тема буенча диссертация яза башлый.

Бүгенге көндә Татарстан Фәннәр академиясенең Тел, әдәбият һәм сәнгать институтының кулъязмалар, фәнни һәм архив фондның мөдире. Археограф буларак төрле төбәкләргә экспедицияләрдә 30 ел эчендә 700дән артык татар авылында булып өлгерә.

Кандидатлык хезмәт темасы: «Татар шәҗәрәләрен тарихи һәм тел гыйлеме күзлегеннән тикшерү» (1981).

Докторлык хезмәте: «Яңа археографик материаллар татар әдәбияты тарихы өчен чыганак буларак» (1998).

Г.Ибраһимов, Һ.Такташ, Ф.Әмирхан күптомлыкларын төзеп чыгаруда күп көч куя. Аның тарафыннан 3500дән артык китап, 1500 тарихи документ өйрәнелә. Шәҗәрәләрне төрле яклап өйрәнеп, ул татар халкының этник тарихы хакында бик күп мәкалә һәм китап бастырып чыгара. Аның татар әдәбияты тарихына, шәҗәрәләргә, текстологиягә кагылышлы егермедән артык китабы, меңнән артык фәнни, фәнни-популяр, публицистик характердагы мәкаләсе бар. Алар арасында “Нугай Урдасы: татар халкының милли мирасы”, “Татар шәҗәрәләре”, “Олы Мәңгәр авылы тарихы” китаплары аерым игътибарга лаек.

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

• 2019 елда - «Фидакяр хезмәт өчен» медале

Сылтамалар

• Марсель Әхмәтҗановның борынгы татар эпиграфия турында хезмәтләре
• Шәҗәрәче галим
• Марсель Әхмәтҗанов: "Татарның көрәшкә күтәрелү ихтималы бар" Марат Гарипов. Азатлык радиосы. 2 май 2019
• Милләт шәҗәрәсен төзүче