Мәләкәс (Сембер өлкәсе)

РУВИКИ — интернет-энциклопедия мәгълүматы
Мәләкәс
рус. Димитровград
Байрак[d]
Flag of Dimitrovgrad (Ulianovsk oblast).pngФайл:Coat of arms of Dimitrovgrad (with the crown).gif
Сәгать поясы UTC+04:00[1]
Почта индексы 423897
Административ үзәк булып тора Мәләкәс районы, Мәләкәс өязе и Ыстарапул өязе
Рәсми веб-сайт dimitrovgrad.ru
Уникальный номер ГАР 73b29372-242c-42c5-89cd-8814bc2368af
Рәсми исем рус. Димитровград
Халык саны
Административ-территориаль берәмлек Сембер өлкәсе
Җирле телефон коды 84235
Мәйдан
  • 42 км²
... хөрмәтенә аталган Георгий Димитров[d]
Дәүләт
Нигезләнү датасы 1698
Хуҗалыклар саны 256[3]
Бүләкләр
Халыклар Дуслыгы ордены
Кана белән язылган исем ジミトロフグラード
Һәйкәлләр исемлеге Список памятников культурного наследия Димитровграда[d]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 60 метр
Сурәт
Рәсми тел рус теле
SEO_description Димитровград (Россия) — история, население, климат, координаты, расположение на карте. Подробная информация о населенном пункте в интернет-энциклопедии РУВИКИ
SEO_title Димитровград (Россия) – история, население, климат, координаты – РУВИКИ и Димитровград (Россия) – история, население, климат, координаты
Логотип РУВИКИ.Медиа Мәләкәс РУВИКИ.Медиада

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Димитровград (мәгънәләр) битенә күчегез.
Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Мәләкәс битенә күчегез.

Мәләкәс (1972 елдан рәсми атамасы Димитровград) – Сембер өлкәсенең икенче зур шәһәре, Мәләкәс районы үзәге. Куйбышев сусаклагычының сул ягында, Олы Чирмешән койган җирдә урнашкан. Мәләкәстән Сембергә 85 км, Самарга – 160, Тольяттига кадәр 100 км юл. Татарстанның Спас районы теләлеп тора.

Мәләкәстә Европада иң зур саналган НИИАР – Атом реакторларын фәнни-тикшерү институты урнашкан.

Тарихи белешмә

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Рәсми рәвештә Мәләкәскә 1698 елда нигез салынган. Мәләкәстә килсәк, аның рус килгәнче үк яшәгәнен Русский Мелекес дигән авылның бүген дә исән-имин булуы исбатлый. Шәһәр урынындагы тораклы нокта Чуаш Мәләкәсе дип атала. 18 гасырда Мәләкәс ара-тирәдә әһәмиятле руынга әйләнә, биредә казна аракы заводлары эшли. 1877 елда Мәләкәс заводы Мәләкәс посады (бистәсе) дип атала башлый. 1913 елны Мәләкәс аша тимер юл уза, Идел аша күпер пәйда була. 1916 елда бистәдә инде 16 мең кеше тора. 1926 елдан шәһәр итеп таныла. 1943 елдан – яңа хасил булган Сембер өлкәсендә. 1972 елдан Мәләкәс шәһәре бүген Димитровград дип атала. Болгария коммунисты Димитровның бу кала белән бернинди мөнәсәбәте булмаса да. [4]

2016 елда биредә туплы хоккей буенча дөнья беренчелеге узачак.[5]

Икътисад

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1956 елны И. Курчатов башлангычы белән НИИАР корыла. 1967 елны Димитровград автоагрегат заводы – Тольятти шәһәрендәге ВАЗы филиалы корыла.

Мәләкәс татарлары

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1917 елгы инкыйлабка кадәр Мәләкәс шәһәрендә 4 мәчет эшләгән. Мәчет биналарының язмышлары төрлечә булган. Бүгенгә кадәр бары тик берсе генә гайбадәтханә сыйфатында хезмәт итә. Ике катлы бина зур һәм якты булса да, күп еллар буе башка максатларда кулланылганга, бик таушалган һәм төзекләндерү таләп ителә.

Мәләкәстә 15 меңнән артык, ә Мәләкәс районында биш меңнән артык татар исәпләнә.

1989 елда Мәләкәснең 9-нчы мәктәбендә Мөнирә Җумаева ана теле буенча факультатив ачып җибәргән иде. Бүген Мәләкәстә 22нче татар мәктәбендә 260 укучы укый.

Шәхесләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Дин

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Спас-Преображение чиркәве
Мәхәллә мәчете
Православие
Ислам

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ Федеральный закон от 09.03.2016 № 69-ФЗ (рус.) — 2016.
  2. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
  3. ↑ XXXVI. Самарская губерния (рус.): Список населенных мест Российской Империи по сведениям 1859 года / под ред. А. И. Артемьев — СПб.: Центральный статистический комитет Министерства внутренних дел, 1864. — Т. 36: Самарская губерния. — С. 107. — 134 с. — (Списки населенных мест Российской империи)
  4. ↑ http://www.azatliq.org/content/article/1124412.html
  5. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2013-12-03, retrieved 2014-08-27 


Чыганак — https://tt.ruwiki.ru/w/index.php?title=Мәләкәс_(Сембер_өлкәсе)&oldid=8367528