Бөтендөнья кан донорлары көне

Бөтендөнья кан донорлары көне
Рәсми исем	Бөтендөнья кан донорлары көне
Кабул ителгән	2005 елның 5 маенда
Үткәрелү көне	ел саен 14 июньдә

Карл Ландштейнер

Бөтендөнья кан донорлары көне (рус. Всемирный день донора крови) — 2005 елның 5 маенда, Женевада, Бөтен дөнья сәламәтлек саклау ассамблеясенең 58 нче сессия барышында барлыкка килгән халыкара көн (WHA58.13 резолюциясе). Ел саен 14 июньдә билгеләп үтелә. Максаты — кан һәм аның компонентларының кеше гомерен коткарудагы мөһимлегенә җәмәгатьчелек игътибарын юнәлтү, ел саен миллионлаган кешенең язмышына уңай тәэсир ясагандонорларны билгеләп узу^[1].

Авыруларның имин кан һәм кан продуктлары запаслары белән җитәрлек күләмдә тәэмин ителешен максат итеп куйган кан хезмәтләре сәламәтлек саклау системалары нәтиҗәлегенең төп компоненты булып тора^[2].

Донор («donare») латинчадан «бүләк итү» дип тәрҗемә ителә. Кан донорлары очрагында реципиент өчен бүләк булып еш кына тормыш тора.

Бу көнне 1868 елда австрияле табиб, иммунолог, 1930 елда кешенең кан төркемнәрен ачкан өчен Нобель премиясе иясе Карл Ландштейнер туган.

Бөтендөнья донор көнен 14 июньдә уздыру инициаторлары булып ирекле һәм түләүсез кан тапшыруга чакыручы дүрт халыкара оешма — Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы, Халыкара Кызыл Хач һәм Кызыл Ярымай федерациясе, Халыкара Кан Донорлары Оешмалары Федерациясе һәм Халыкара кан салу җәмгыятьләре тора.

«Кан донорлары көне»нең еллык темалары

Кан донорлары көненә багышланган чаралар ел саен аерым бер тема астында уза. Мәсәлән,

2024 ел — «Донорлар көненә — 20 ел: донорларга рәхмәт әйтәбез».
2023 ел — «Кан тапшырыгыз, кан плазмасын тапшырыгыз, тормыш белән уртаклашыгыз һәм моны ешрак эшләгез».
2022 ел — «Кан донорлыгы — теләктәшлек акты».
2021 ел — «Кан тапшырыгыз. Дөньяда тормыш типсен».
2020 ел — «Имин кан тормышны коткара».
2019 ел — «Бөтен кешегә имин кан».
2018 ел
2017 ел — «Кан тапшырыгыз. Хәзер тапшырыгыз. Ешрак тапшырыгыз».
2016 ел — «Кан безне берләштерә».
2015 ел — «Тормышымны саклап калган өчен рәхмәт сиңа».
2014 ел — «Аналарны коткару өчен чиста (имин) кан».
2013 ел — «Тормыш бүләк ит — кан доноры бул».
2012 ел
2011 ел
2010 ел — «Дөнья өчен яңа кан. Максаты — яшь донорларга игътибарны юнәлтү».^[3]

Искәрмәләр

↑ Бөтендөнья кан бирүче донор көне (неопр.) . Ватаным Татарстан (14 июнь 2023).
↑ 14 июня - Всемирный день донора крови (неопр.) .
↑ Всемирный день донора крови (неопр.) . Всемирная организация здравоохранения.

Сылтамалар

[1] Бөтендөнья кан бирүче донор көне (неопр.) . Ватаным Татарстан (14 июнь 2023).

[2] 14 июня - Всемирный день донора крови (неопр.) .

[3] Всемирный день донора крови (неопр.) . Всемирная организация здравоохранения.

[1]

[2]

[3]

Бәйрәмнәр
Гаилә	Гаилә, мәхәббәт һәм тугрылык көне •
Һөнәри	Уйлап табучылар һәм рационализаторлар көне • Кинологлар көне • Миграция хезмәте хезмәткәрләре көне • Медицина хезмәткәрләре көне • Экологлар көне • Социаль хезмәткәрләр көне • Текстиль һәм җиңел сәнәгать хезмәткәрләре көне • Статистика хезмәткәрләре көне (Россия) • Россия Федерациясенең тикшерү органнары хезмәткәрләре көне • Шахтерлар көне • Металлурглар көне • Россия Федерациясе Кораллы Көчләренең тыл көне • Хәрби-һава көчләре көне • Россиядә ветеринария хезмәткәрләре көне • Россия Һава Флоты көне • Россия киносы көне • Россия Федерациясе тимер юл гаскәрләре көне • Төзүчеләр көне • Физкультурачылар көне • Урман һәм агач эшкәртү сәнәгате хезмәткәрләре көне • Нефть, газ һәм ягулык сәнәгате хезмәткәрләре көне • Коралчылар көне • Интернет көне • Мәктәпкәчә белем һәм тәрбия бирү хезмәткәрләре көне • Россия Федерациясе эчке эшләр органнарының мәгълүмат бүлекчәләрен төзү көне • Cанитария-эпидемиология хезмәте хезмәткәрләре көне
Дәүләт	Россия көне • Фашизмга каршы көрәш көне (Хорватия) • Туган тел көне • Рус теле көне • Балалар һәм яшүсмерләр әдәбияты көне (Иран) • Бердәмлек һәм Азатлык көне (Польша) • Россия Федерациясенең Дәүләт флагы көне • Екатеринбург шәһәре көне • Фин табигате көне • Милли тел көне • Татарстан Республикасы һәм Казан шәһәре көне
Халыкара	Студентлар көне • Ир-атлар көне • Балалар телевидениесе һәм радиосы көне • Диджей көне • Курчак театры көне • Музейлар көне • Һәйкәлләр һәм тарихи урыннар көне • ШТК көне • Шәфкать туташлары көне • Елгаларны саклау көне • Урманнар көне • Веган көне • Дуслык көне • Кәһва көне • Космос көне • Фәлсәфә көне • Хисапчы һәм аудитор көне • Электр элемтәсе көне • Яңа ел • Балаларны яклау көне • Халыкара наркотикларга каршы көрәш көне • Шахмат көне • Халыкара юлбарыс көне • Халыкара кулланучылар кооперациясе көне • Сулагайлар көне • Журналистларның халыкара теләктәшлек көне • Халыкара тәрҗемәчеләр көне
Милли	Сабан туе • Уяв • Семык • Гырон быдтон • Валда шинясь • Җиңү көне (Төркия) • Молдова Республикасы бәйсезлеге көне • Дәүләти булмаган ирекле иҗтимагый берләшмәләр көне (Иран) • Кыргызстанда бәйсезлек көне
Дини	Корбан бәйрәме • Май чабу • Меһреган • Мәүлид бәйрәме • Питрау • Покрау • Ураза бәйрәме • Хач ману бәйрәме • Элҗен көне
Бөтендөнья	Бөтендөнья кан донорлары көне • Бөтендөнья чүллеккә әйләнүгә һәм корылыкка каршы көрәш көне • Бөтендөнья әйләнә-тирә мохит көне • Бөтендөнья китлар һәм дельфиннар көне • Бөтендөнья атом-төш коралын тыю өчен көрәш көне •
БМО	Халыкара дуслык көне • Халыкара дөньядагы асаба халыклар көне • Халыкара атом-төш сынауларына каршы гамәлләр көне • Халыкара озон катлавын саклау көне • Халыкара грамоталылык көне • Халыкара хәйриячелек көне • Халыкара ишарә телләре көне
Истәлекле көн	Терроризмга каршы көрәштә теләктәшлек көне