Россиядә әниләр көне
Россиядә әниләр көне | |
---|---|
![]() | |
Оештыручы | Россиядә «Әниләр көне турында» 1998 елның 30 гыйнварындагы 120 номерлы Россия Федерациясе Президенты Указы |
Уздырыла | ноябрьнең соңгы якшәмбесе |
Россиядә әниләр көне (рус. День ма́тери в Росси́и) — ноябрьнең соңгы якшәмбесендә билгеләп үтелә торган бәйрәм.
Тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1915 елның декабрендә Россия империясендә Әниләр көне беренче тапкыр Беренче Петроград скаутлар отрядында баш инструктор скаут-оста Рагнар Фернберг тәкъдиме белән уздырыла[1].
1988 елның 30 октябрендә бәйрәм хөрмәтенә чара Совет Социалистик Республикалар Берлегендә Баку шәһәре мәктәбендә үткәрелә. Бәйрәмне рус теле һәм әдәбияты укытучысы Эльмира Гусейнова оештыра. Укытучы тырышлыгы белән әниләргә багышланган бәйрәм концерты әзерләнә һәм уздырыла. Чарада барлык укучыларга бу көнне әниләрне хөрмәтләү бәйрәме буларак билгеләп үтәргә тәкъдим ителә. Бу мөрәҗәгатьнең текстын күп кенә газетлар бастыра. 1992 елда Эльмира Гусейнова язган сценарий «Мәктәп укучыларын тәрбияләү» журналында чыга[2][3][4].
1993 елның сентябрендә Саха Республикасы (Якутия) Президенты Россиядә беренче булып Әниләр көнен рәсми бәйрәм дип таный. Төбәктә ул октябрьнең өченче якшәмбесендә билгеләп үтелә. Бәйрәмне шулай ук Башкортстанда һәм Чиләбе өлкәсендә кертәләр[5].
1997 елның сентябрендә Россия Дәүләт Думасының Алевтина Апарина җитәкчелегендәге Хатын-кызлар эшләре, гаилә һәм яшьләр комитеты Бөтенроссия әниләр бәйрәмен кертергә тәкъдим итә.
Россия Президенты Борис Ельцин бәйрәмнәрне кертү парламент эше булмавын ассызыклап, канун проектын кире кага, бары тик 1998 елның гыйнварында Президент «ана булуның социаль әһәмиятен арттыру» максатыннан Әниләр көнен гамәлгә кертү турында Указ имзалый[5].
Бәйрәмнең символы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Россиядә Әниләр көне символы — күгәрчен күзе чәчәге. Халыкта чәчәк даимилекне, тугрылыкны һәм риясыз мәхәббәтне символлаштыра дигән ышану бар. Символ ана образы белән чагыштырыла[6].
Бәйрәм итү традицияләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Бәйрәм көнендә мәктәпләрдә һәм балалар бакчаларында бәйрәм концертлары үткәрелә, балалар әниләренә открыткалар ясап бүләк итәләр.
Эшләүче хатын-кызлар хезмәттәшләреннән һәм җитәкчеләрдән котлаулар кабул итә. Якыннары әниләренә һәм әбиләренә рәхмәт белдерү өчен бергә җыелалар, өйдә кичке ашлар оештыралар һәм бүләкләр бирәләр.
Бу көнне иҗтимагый оешмалар һәм хәйрия фондлары авыр тормыш хәлендә булган күп балалы гаиләләргә, ялгыз аналарга һәм хатын-кызларга ярдәм акцияләре үткәрә.
Традиция буенча барлык әниләрне һәм әбиләрне бәйрәм белән котлыйлар, балалар тәрбияләүдә уңышларга ирешкән хатын‑кызларга, күп балалы әниләргә һәм ялгыз аналарга аерым игътибар бирелә[7].
Әниләр көнендә һәм бәйрәм алдыннан бөтен Россия буенча төрле тематик чаралар: концертлар, күргәзмәләр оештырыла. Илдә Әниләр көненә багышланган «Әни, мин сине яратам!» социаль акциясе үткәрелә. Акция кысаларында бәйрәмгә бер атна кала тематик открыткалар таратыла[7].
Россия төбәкләре башлыклары күп бала тәрбияләп үстергән әниләргә орден һәм медальләр тапшыралар.
Әниләргә тапшырыла торган дәүләт бүләкләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Совет Социалистик Республикалар Берлеге бүләкләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
«Ана медале» (ССРБ Югары Советы Президиумының 1944 елның 8 июлендәге Указы белән гамәлгә куела)[8];
«Ана даны» (ССРБ Югары Советы Президиумының 1944 елның 8 июлендәге Указы белән гамәлгә кертелә)[8];
«Герой-Ана» исеме (ССРБ Югары Советы Президиумының 1944 елның 8 июлендәге Указы нигезендә ун бала тапкан һәм тәрбияләгән әниләргә тапшырыла)[8].
Россия Федерациясе бүләкләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
2022 елның августында Россия Президенты Владимир Путин «Герой-ана» исемен гамәлгә кую буенча Указ имзалый. Ул 10 һәм күбрәк бала тапкан һәм тәрбияләгән хатын-кызларга тапшырыла[6][9].
«Ана даны» билгесе (Мәскәү өлкәсе җирлегендә кимендә биш ел даими яшәүче, биш һәм күбрәк балигъ булмаган бала тудырган (тәрбиягә алган) һәм тәрбияләп үстерүче, көндезге формада белем алучы 23 яшькә кадәрге балалар тәрбияләгән хатын-кызлар бүләкләнә)[10].
Татарстан[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
«Ана даны — Материнская слава» медале (Татарстан Республикасы җирлегендә кимендә биш ел яшәүче, биш һәм күбрәк бала тудырган һәм тәрбияләп үстерүче (тәрбияләп үстергән), кимендә бер балигъ булмаган баласы булган Россия Федерациясе гражданнары бүләкләнә)[11].
Бәйрәмнең әһәмияте[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Әниләр көне зур иҗтимагый һәм мәдәни әһәмияткә ия. Ул гаиләдә һәм җәмгыятьтә әни кешенең ролен ассызыклый, ата-анага карата хөрмәт һәм мәхәббәт тәрбияли, гаилә кыйммәтләрен ныгыта. Бәйрәм җәмгыятькә бала тәрбияләүдә кыенлыклар белән очрашкан әниләргә ярдәм кирәклеген искә төшерергә ярдәм итә.
Кызыклы фактлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Россиянең иң күп балалы әнисе Ростов өлкәсеннән Татьяна Сорокина. Аның 82 баласы бар.
- Беренче тапкыр «Ана медале» сугыш чорында — 1944 елның декабрендә тапшырыла. Ул елны I һәм II дәрәҗә медальләргә 43 хатын-кыз ия була[12].
- Россиядә бәйрәмне рәсми рәвештә 1998 елдан билгеләп үтәләр.
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ День матери в России: когда будет в 2024 году, история и традиции праздника . ria.ru (18 октябрь 2024).
- ↑ День матери: как появился праздник и где его принято отмечать . Рамблер (27 ноябрь 2016). Дата обращения: 28 август 2023.
- ↑ День матери - краткая история праздника . istmira.com. Дата обращения: 28 август 2023.
- ↑ Владислав Шанин. День матери в России: История и традиции праздника . rg.ru (25 ноябрь 2022). Дата обращения: 28 август 2023.
- ↑ 5,0 5,1 Коммерсантъ. День матери: когда и как празднуется . www.kommersant.ru (16 ноябрь 2023).
- ↑ 6,0 6,1 Владислав Шанин. День матери в России: История и традиции праздника . Российская газета (25 ноябрь 2022). Дата обращения: 28 август 2023.
- ↑ 7,0 7,1 День матери: история и традиции празднования в разных странах . РИА Новости (25 ноябрь 2012). Дата обращения: 28 август 2023.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 РИА Новости. Государственные награды за материнство в СССР. Справка . ria.ru (8 июль 2009).
- ↑ Путин подписал указ об учреждении звания «Мать-героиня» . ТАСС (15 август 2022). Дата обращения: 28 август 2023.
- ↑ Правительство Московской области. Знак «Материнская слава» . mosreg.ru (8 июнь 2021).
- ↑ Татарстан Республикасы Рәисенең рәсми сайты. «Ана даны - Материнская слава» медале . rais.tatarstan.ru.
- ↑ Азбукварик. День матери в России . azbookvarik.ru (26 ноябрь 2021).