Халыкара юлбарыс көне
| Халыкара юлбарыс көне | |
|---|---|
 |
|
| Юлбарыс сурәте төшерелгән почта маркасы (Россия, 1993) | |
| Кабул ителгән | 2010 елның ноябрендә |
| Үткәрелү көне | ел саен 29 июльдә |
| Кагылышы | Җир шарында юлбарысларны саклау белән бәйле мәсьәләләр буенча халыкара форум («Юлбарыслар саммиты») |
Халыкара юлбарыс көне (ингл. International Tiger Day, рус. Международный день тигра) — 2010 елның ноябрендә Санкт-Петербургта узган Җир шарында юлбарысларны саклау белән бәйле мәсьәләләр буенча халыкара форумда («Юлбарыслар саммиты») кабул ителгән бәйрәм. Ел саен 29 июльдә билгеләп үтелә[1].
Төрле илләрдә Халыкара юлбарыс көнен уздыруның төп максаты — җәмәгатьчелеккә тигрларның юкка чыгу мәсьәләсе һәм аларны яклау ысуллары турында мәгълүмат җиткерү.
Юлбарыслар халыкара сак астында, Халыкара табигатьне саклау Берлегенең (МСОП) Кызыл китабына кертелгәннәр (Кушымта 1, СИТЕС)[2]. 1947 елдан юлбарысларга ау тулысынча тыелган. 1955 елда юлбарыс балаларын тотуны тыялар, ә соңрак катгый чиклиләр[2].
Төрле илләрдә
Бәйрәмне төрле җирлекләрдә төрлечә билгеләп үтәләр: нигездә, зоопаркларда бу көнне ерткычлар тәмле бүләкләр «кабул итәләр»[3]. Global Tiger Initiative халыкара оешмасы Халыкара юлбарыс көнендә, юлбарыслар үрчемен саклап калу максатыннан, 350 млн доллар акча җыя һәм 2022 елда кыргый мәчеләрнең популяциясе югалу түгел, ә бәлки ике тапкырга артачак, дип белдерә[4].
Россиядә
.jpg)
Россиядә сентябрьнең дүртенче якшәмбесендә шундый ук бәйрәм — 2000 елда барлыкка килгән Ерак Көнчыгышта юлбарыс көне билгеләп үтелә.
Бу көн идеясен 1995 елда ук аучылык белгече, язучы Владимир Тройнин тәкъдим итә. Соңыннан ул биш ел дәвамында мәктәпләрдә һәм китапханәләрдә табигать белән соклану дәресләре, балалар өчен экологик экскурсияләр һәм уку форматында «Юлбарыс көн»нәрен үткәрә[5][6]. 2000 елда «Феникс» фонды директоры Сергей Березнюк «Юлбарыс көне»нең форматын үзгәртергә карар кыла, һәм үзенең дуслары һәм якыннарына, шулай ук Бөтендөнья кыргый табигать фондының Амур филиалыннан хезмәттәшләре һәм фикердәшләренә юлбарысларны яклап язылган лозунглар белән шәһәр урамнары буйлап узарга тәкъдим итә. 14 октябрьдә Владивостокның үзәк мәйданыннан, әлеге акцияне хуплап, 200 кеше уза[7][8]. 2001 елда Владивосток шәһәре администрациясе башлыгы карары белән «Юлбарыс көне»нә ел саен уздырыла торган рәсми шәһәр бәйрәме статусы бирелә[9]. Традиция буенча шәһәрдә бәйрәм карнавал йөреше белән башлана, чаралар программасында конкурслар һәм ярышлар каралган[9]. Аннан соңгы елларда «Юлбарыс көне» Приморье краеның башка торак пунктларында да бәйрәм ителә башлый, ә 2008 елдан ул рәсми рәвештә край масштабындагы бәйрәмгә әйләнә[10][11]. 2010 елдан бәйрәмне Кытай Халык Республикасының Приморье крае белән чиктәш территорияләрендә дә бәйрәм итә башлыйлар[12].
Россия президенты Владимир Путин «Ерак Көнчыгышта юлбарыс көнен» илнең иң күңелле экологик бәйрәме дип атады. Аның сүзләренчә, бу көн «Әлеге матур ерткычның язмышы дулкынландырган, кыргый табигатькә битараф булмаган һәм аның белән гармониядә яшәргә, аны сакларга тырышкан, үзе өчен һәм киләчәк буыннар өчен сәламәт мохит булдырырга омтылган һәркемне» берләштерә[1].
Искәрмәләр
- ↑ РИА Новости (28 сентябрь 2013). Дата обращения: 28 сентябрь 2014. Архивировано 27 сентябрь 2014 года.
- ↑ 2,0 2,1 Тихонов А. Красная книга России.Животные и растения. — РОСМЭН, 2002. — С. 414. — 10 000 экз. — ISBN 5-353-00500-7.
- Аргументы и факты (29 июль 2014). Дата обращения: 28 сентябрь 2014.
- ↑ Александра Чернега. В мире отмечают День тигра. Российская газета (29 июль 2013). Дата обращения: 28 сентябрь 2014. Архивировано 8 сентябрь 2013 года.
- ↑ «Tiger day festival 2016 in Vladivostok, Russia». Дата обращения: 25 сентябрь 2018. Архивировано 25 сентябрь 2018 года.
- ↑ Экологический праздник. Кто придумал празднование Дня тигра. Дата обращения: 11 октябрь 2019. Архивировано 11 октябрь 2019 года.
- ↑ «День Тигра — 2017». Дата обращения: 28 сентябрь 2018. Архивировано 28 сентябрь 2018 года.
- ↑ «День тигра во Владивостоке». Дата обращения: 28 сентябрь 2018. Архивировано 28 сентябрь 2018 года.
- ↑ РИА Новости (28 сентябрь 2013). Дата обращения: 28 сентябрь 2014. Архивировано 28 сентябрь 2014 года.
- ↑ «День Тигра» шагает по Приморью. Дата обращения: 25 сентябрь 2018. Архивировано 25 сентябрь 2018 года.
- ↑ «Сергей Березнюк: В День тигра приморцев ждет масса сюрпризов». Дата обращения: 28 сентябрь 2018. Архивировано 28 сентябрь 2018 года.
- ↑ Экологический праздник. Кто придумал празднование Дня тигра. Дата обращения: 11 октябрь 2019. Архивировано 11 октябрь 2019 года.