Халыкара авыл хатын-кызлары көне
| Халыкара авыл хатын-кызлары көне | |
|---|---|
| Кабул ителгән | 2008 елда |
| Оештыручы | БМО Генераль Ассамблеясе |
| Дата | 15 октябрь |
.jpg)
Халыкара авыл хатын-кызлары көне (рус. Международный день сельских женщин, ингл. International Day of Rural Women, исп. Día Internacional de las Mujeres Rurales , фр. Journée internationale des femmes rurales, гарәп. اليوم الدولي للمرأة الريفية, кыт. 国际农村妇女日) — 2008 елдан башлап 15 октябрьдә билгеләп үтелә. 2008 елның 12 февралендә БМО Генераль Ассамблеясе тарафыннан «Авыл районнарында хатын-кызлар торышын яхшырту»га багышланган резолюциядә ( A/RES/62/136 номерлы Резолюция) игълан ителә.
Генераль Ассамблея карары 2001 елдан башлап һәр ике ел саен кабул ителә торган, авыл районнарында хатын-кызларның хәлен яхшыртуга турыдан-туры багышланган алдагы резолюцияләрне (№56/129, 58/146, 60/138) карау кысаларында кабул ителә.
Гендер тигезлегенә ирешү һәм хатын-кызларның хокукларын һәм мөмкинлекләрен киңәйтү — чиктән тыш хәерчелек һәм ачлык белән көрәшнең мөһим компоненты ул. Хатын-кызлар авыл хуҗалыгы көчләренең шактый өлешен тәшкил итәләр, формаль булмаган секторны да кертеп, алар авыл җирлегендәге гаиләләрдә һәм хуҗалыкларда тәрбия һәм йорт хуҗалыгы эшләренең төп өлешен башкаралар. Авыл хуҗалыгы җитештерүчәнлегенә, азык-төлек куркынычсызлыгын һәм туклануны тәэмин итүгә, җир һәм табигать ресурслары белән идарә итүгә, шулай ук климат үзгәрешенә чыдамлыкны арттыруга зур өлеш кертәләр.
Резолюция әгъза-дәүләтләрне Берләшкән Милләтләр Оешмасы системасы оешмалары һәм гражданнар җәмгыяте белән хезмәттәшлектә, Берләшкән Милләтләр Оешмасының конференцияләр һәм очрашулар карарларын югары дәрәҗәдә гамәлгә ашырырга һәм аларга бәйле рәвештә комплекслы һәм килешенгән эшчәнлек алып барырга һәм авыл хатын-кызларының үсеш өлкәсендә милли, региональ һәм глобаль стратегияләрендә торышын яхшырту өчен эш алып барырга чакыра:
- авыл хатын-кызларының хәлен яхшырту һәм аларның ихтыяҗларына, өстенлекләренә һәм кертемнәренә системалы рәвештә игътибарлы булу;
- авыл хатын-кызларының сәяси һәм социаль-икътисадый хокукларын һәм мөмкинлекләрен киңәйтүне тәэмин итү,
- авыл хатын-кызлары, шул исәптән асаба халыклардан булган хатын-кызлар һәм сәламәтлеге чикле хатын-кызлар белән консультацияләр үткәрүне хуплау.
- авыл хатын-кызлары мәнфәгатьләрен исәпкә алуны һәм аларның гадәттән тыш хәлләргә бәйле сәясәт һәм эшчәнлектә, гамәлгә ашыруда, контрольдә тотуда һәм бәяләүдә катнашуларын тәэмин итү;
- үсеш сәясәте һәм программаларын эшләгәндә, гамәлгә ашырганда, тикшергәндә һәм бәяләгәндә гендер аспектларын да исәпкә алу;
- авыл районнары инфраструктурасының мөһим объектларын нәтиҗәлерәк тәэмин итү нигезендә, авыл хатын-кызларының төп ихтыяҗларын канәгатьләндерү максатларында финанслау һәм тырышлыкны активлаштыру;
- авыл хатын-кызларының сәламәтлекне саклау мәсьәләләрендә конкрет ихтыяҗларын канәгатьләндерү һәм авыл районнарында хатын-кызлар өчен сәламәтлек саклау өлкәсендә мөмкин булган максималь стандартлардан файдалануны тәэмин итү һәм киңәйтү буенча конкрет чаралар күрү;
- авыл районнарында хатын-кызлар һәм кыз балалар тарафыннан барлык кеше хокукларын һәм төп ирекләрен яклауга корылган милли сәясәт эшләү һәм гамәлгә ашыру;
- авыл районнарында өлкән яшьтәге хатын-кызларның төп социаль хезмәтләрдән тигез куллану мөмкинлеген бирү исәбенә хокукларын исәпкә алуны тәэмин итү;
- авыл хатын-кызларының икътисадый квалификациясен күтәрүгә ярдәм итү максатларында ярдәм һәм консультация хезмәтләре күрсәтү буенча конкрет программалар эшләү;
- милли дәрәҗәдә һәм үсеш максатларында рәсми ярдәм линиясе буенча ресурсларны мобилизацияләү;
- авыл хатын-кызларына мәшгульлек өлкәсендә киңрәк мөмкинлекләр бирү турындагы нигезләмәләрне барлык хәерчелекне юкка чыгару буенча халыкара һәм милли стратегияләргә кертү һ.б.
Фактлар
- Үсә торган илләрдә хатын-кызлар авыл хуҗалыгындагы эшче көчләрнең якынча 40 %тын тәшкил итә. Бу сан Латин Америкасында 20% ка якын, ә Африканың һәм Азиянең кайбер төбәкләрендә 50 %.
- Бөтен дөнья буйлап җир биләүчеләрнең 15% ы — хатын-кызлар. Кайбер илләрдә авылдагы ярлы гаиләләрдә үскән кызларның 50%тан артыгы кияүгә бала вакытында чыга.
- 2019 елгы мәгълүматлар буенча, авыл җирлегенә Россиядәге барлык хатын-кызларның чиреге туры килә. Авыл халкының 52 % ын хатын-кызлар алып тора.
Шулай ук карагыз
- Халыкара хатын-кызлар көне
- Халыкара хатын-кызларга карата көч куллануны ликвидацияләү өчен көрәш көне